Η ιστορία της “Πράσινης Γραμμής” του Ισραήλ

Το 1949, η Πράσινη Γραμμή θεωρήθηκε το de facto σύνορο του κράτους του Ισραήλ και πήρε το όνομά της από το πράσινο μελάνι που χρησιμοποιήθηκε για να σχεδιάσει τη φυσική συνοριακή γραμμή.

Αλλά ας πάμε πιο πίσω, στην αρχή.

Κάτω από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, κανένα από αυτά τα σύνορα δεν υπήρχε και οι Άραβες και οι Εβραίοι μετακινούνταν ελεύθερα μεταξύ Καΐρου, Ιερουσαλήμ, Βηρυτού, Δαμασκού και Κωνσταντινούπολης χωρίς πολλά προβλήματα.

Μετά τον Α ́ Παγκόσμιο Πόλεμο, η αυτοκρατορία κατέρρευσε και έπεσε, και οι Ευρωπαίοι νικητές του πολέμου διαίρεσαν τη Μέση Ανατολή, γεγονός που ευθύνεται για σχεδόν όλα τα σύνορα που γνωρίζουμε σήμερα.

Ωστόσο, η Πράσινη Γραμμή δεν ήταν μία από αυτές.

Ο προκάτοχος των Ηνωμένων Εθνών, η Κοινωνία των Εθνών, παραχώρησε τις περιοχές που σήμερα είναι γνωστές ως Συρία και Λίβανος στη Γαλλία και τις περιοχές που σήμερα είναι γνωστές ως Ιράκ, Ιορδανία και Ισραήλ στη Μεγάλη Βρετανία.

Αυτές ήταν γνωστές ως εντολές, όχι αποικίες, με την ιδέα ότι αυτές οι ευρωπαϊκές αυτοκρατορίες θα έλεγχαν τις περιοχές μέχρι να μπορέσουν να γίνουν ανεξάρτητες.

Εκείνη την εποχή, τα σύνορα μεταξύ του Ισραήλ και της Δυτικής Όχθης δεν υπήρχαν. Ολόκληρη η περιοχή που είναι γνωστή σήμερα ως Ισραήλ και το Βασίλειο της Ιορδανίας ονομάστηκαν μαζί «Εντολή της Παλαιστίνης», με βάση τη συμφωνία που υπογράφηκε στη διάσκεψη του Σαν Ρέμο το 1920.

Η συμφωνία περιελάμβανε επίσης τη βρετανική υποχρέωση να ενσωματώσει τη Διακήρυξη Μπάλφουρ, που εκδόθηκε από τη Μεγάλη Βρετανία το 1917. Το σιωνιστικό κίνημα το είδε αυτό ως νομική υποχρέωση να δημιουργήσει μια εβραϊκή πατρίδα μέσα σε ολόκληρη την επικράτεια.

Το 1921, ωστόσο, οι Βρετανοί ίδρυσαν την Υπεριορδανία ως προτεκτοράτο υπό την κυριαρχία τους και έθεσαν επικεφαλής τον Αμπντουλάχ μπιν Χουσεΐν της βασιλικής οικογένειας των Χασεμιτών.

Το ίδιο έκαναν και στο Ιράκ, βάζοντας επικεφαλής τον αδελφό του, Faisal.

Αυτό θα οδηγούσε τελικά στην ανεξαρτησία του Ιράκ και της Υπεριορδανίας, δεκαετίες αργότερα.

Αυτή η κίνηση εξόργισε πολλούς σιωνιστές Εβραίους που ζούσαν στο Ισραήλ, καθώς τα δύο τρίτα της χώρας τους αφαιρέθηκαν από αυτούς. Η ιδεολογική οργάνωση του Jabotinsky, Beitar, είχε έναν ύμνο που έλεγε: «Ο ποταμός Ιορδάνης έχει δύο όχθες: Η μία πλευρά είναι δική μας, το ίδιο και η άλλη».

Όταν ιδρύθηκε το 1937 ο ένοπλος κλάδος της Μπεϊτάρ, η Ιργκούν, είχαν ένα σύμβολο με την περιοχή του Ισραήλ και της Ιορδανίας μαζί ως ένα, με το σύνθημα «Μόνο έτσι».

Αυτές οι οργανώσεις ήταν σε αντίθεση με τον τότε πρωθυπουργό Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν και την κυρίαρχη σοσιαλιστική εβραϊκή ηγεσία που υιοθέτησε μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση, συχνά συνεργαζόμενη με τους Βρετανούς.

Λοιπόν, αν οι Βρετανοί έπαιρναν την Υπεριορδανία, τότε αυτό το ένα τρίτο, αυτό το μικροσκοπικό κομμάτι γης μεταξύ του ποταμού Ιορδάνη και της θάλασσας, τουλάχιστον θα έμενε στους Εβραίους

με βάση τις νομικές απαιτήσεις της διάσκεψης του Σαν Ρέμο και της Διακήρυξης Μπάλφουρ, σωστά; Σωστά ;;;;;

Όχι. Ακόμη και αυτό το μικρό κομμάτι, οι Βρετανοί ηγέτες ήθελαν να το χωρίσουν σε δύο – ένα αραβικό και ένα εβραϊκό έθνος.

Μια σειρά από προτάσεις εμφανίστηκαν καθ ‘όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930, ειδικά μετά τις αραβικές ταραχές πλήρους κλίμακας του 1929 και τη βίαιη αραβική εξέγερση του 1936.

Ορισμένες από αυτές τις προτάσεις απορρίφθηκαν, ενώ μερικές έγιναν αποδεκτές από την εβραϊκή ηγεσία, η οποία ήταν απελπισμένη να πάρει οποιοδήποτε μικρό κομμάτι γης ώστε να προσφέρει ένα καταφύγιο για τους Εβραίους της Ευρώπης που ζούσαν κάτω από μια επικείμενη ναζιστική απειλή.

Αλλά όλες οι προτάσεις απορρίφθηκαν από την αραβική ηγεσία, η οποία επέμεινε σε όλα ή τίποτα, γι ‘αυτό δεν πήραν τίποτα.

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος έβαλε τα πάντα σε αναμονή και μόλις τελείωσε, υπήρχε όλο και μεγαλύτερη ανάγκη για μια εβραϊκή πατρίδα λόγω του πλήθους των Εβραίων προσφύγων σε όλη την Ευρώπη. Η Μεγάλη Βρετανία αφησε την απόφαση στα νεοσύστατα Ηνωμένα Έθνη.

Ο ΟΗΕ πρότεινε τελικά το γνωστό σχέδιο του 1947 που ψηφίστηκε και υπερψηφίστηκε στις 29 Νοεμβρίου 1947.

Οι Εβραίοι το δέχτηκαν, απελπισμένοι να έχουν ένα μικρό κομμάτι γης, ώστε να μπορούν να προσφέρουν ένα καταφύγιο στους επιζώντες του ολοκαυτώματος της Ευρώπης. Αλλά η πρόταση απορρίφθηκε από την αραβική ηγεσία, η οποία επέμεινε σε όλα ή τίποτα, γι ‘αυτό, και πάλι, δεν πήραν τίποτα.

Μόλις πέρασε το ψήφισμα, ο πόλεμος της ανεξαρτησίας ξεκίνησε με επιθέσεις και αιματοχυσία μεταξύ Αράβων και Εβραίων.

Τα βρετανικά στρατεύματα γνώριζαν ότι θα έφευγαν τον Μάιο του 1948 και δεν έδειξαν κανένα ενδιαφέρον για την τήρηση της τάξης ή την εφαρμογή της απόφασης του ΟΗΕ.

Τα σύνορα του προτεινόμενου Ισραήλ και της Παλαιστίνης που είχε παρουσιάσει ο ΟΗΕ δεν επιβλήθηκαν με κανέναν τρόπο.

Οι Βρετανοί προτίμησαν να το αφήσουν ως έχει και να αφήσουν τους Εβραίους και τους Άραβες να το πολεμήσουν.

Πράγμα που έκαναν.

Μόλις έφυγαν, το Ισραήλ κήρυξε την ανεξαρτησία του στις 14 Μαΐου 1948, χωρίς να διευκρινίσει ποια θα ήταν τα σύνορα αυτού του νέου κράτους.

Οι τακτικοί στρατοί πέντε γειτονικών χωρών επιτέθηκαν ταυτόχρονα στο Ισραήλ. Δεν τέθηκε ποτέ το ερώτημα αν τα σύνορα του 1947 θα δημιουργούνταν ποτέ, επειδή οι Άραβες απαιτούσαν όλα ή τίποτα. Και δεν πήραν τίποτα, πάλι.

Το 1949, το Ισραήλ συμφώνησε σε κατάπαυση του πυρός, κατόπιν διαπραγμάτευσης στη Ρόδο, όπου χαράχθηκαν για πρώτη φορά τα σημερινά σύνορα γνωστά ως Πράσινη Γραμμή, ως προσωρινά σύνορα μεταξύ Ισραήλ και Υπεριορδανίας.

Η Υπεριορδανία κυβερνούσε τώρα και τις δύο πλευρές του ποταμού και άλλαξε το όνομά της σε Βασίλειο της Ιορδανίας.

Ο διάδοχος του Jabotinsky, Menachem Begin, ήταν έξαλλος. Το Ισραήλ εγκατέλειπε την Ανατολική Ιερουσαλήμ, το Δυτικό Τείχος, τη Χεβρώνα, τη Σηλώ, τη Συχέμ και όλα τα σημαντικά μέρη της Βίβλου.

Η Ιορδανία εκδίωξε φυσικά εκατοντάδες Εβραίους που ζούσαν εκεί για αιώνες.

Το κράτος του Ισραήλ τελικά υπήρξε, αλλά δεν ήταν ισοδύναμο με τη βιβλική γη του Ισραήλ.

Η Ιορδανία επέμεινε ότι η κατάπαυση του πυρός δηλώνει σαφώς ότι αυτά τα σύνορα δεν ήταν τελικά και όχι διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα.

Ήταν προσωρινές γραμμές κατάπαυσης του πυρός που τέθηκαν σε εφαρμογή μέχρι να επιτευχθεί τελική συμφωνία. Μέχρι στιγμής, το προσωρινό καθεστώς έχει διαρκέσει περίπου 74 χρόνια, περισσότερο από ολόκληρη την ύπαρξη των κομμουνιστικών Σοβιέτ.

Η ιδέα μιας ανεξάρτητης Παλαιστίνης δεν ήταν καν προς συζήτηση.

Οι Ιορδανοί πήραν τη Δυτική Όχθη και η Αίγυπτος τη Λωρίδα της Γάζας.

Η προσωρινή παλαιστινιακή κυβέρνηση που εγκατέστησαν ορισμένοι παλαιστίνιοι εθνικιστές στη Γάζα διαλύθηκε από τους Αιγύπτιους αρκετά γρήγορα.

Οι άνθρωποι είναι διχασμένοι σχετικά με το αν ήταν η Αίγυπτος ή το Ισραήλ που ξεκίνησε τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967, καθώς ήταν προφανές ότι η Αίγυπτος προετοιμάστηκε για μια μεγάλη σύγκρουση και το Ισραήλ έριξε την πρώτη σφαίρα με προληπτικό χτύπημα.

Ο ρόλος της Ιορδανίας, ωστόσο, δεν συζητείται. Είναι πολύ σαφές. Επιτέθηκαν πρώτοι.

Το Ισραήλ ήταν ήδη σε πόλεμο σε δύο μέτωπα εναντίον της Αιγύπτου και της Συρίας και το τελευταίο πράγμα που ήθελαν ήταν ένα άλλο μέτωπο.

Κατέστησαν πολύ σαφές στην Ιορδανία, μέσω διεθνών διαύλων, ότι αν μείνουν έξω από τον πόλεμο, το Ισραήλ δεν θα τους επιτεθεί. Αλλά δεν άκουσαν.

Όταν η Ιορδανία επιτέθηκε, το Ισραήλ κατέκτησε τη Δυτική Όχθη μέσα σε λίγες μέρες, και εδώ είναι επίσης που πρέπει να θέσουμε το ερώτημα: Θέλουμε να ζούμε σε έναν κόσμο όπου ένας επιτιθέμενος δεν παίρνει ρίσκο; Θέλουμε να ζούμε σε έναν κόσμο όπου κάποιος μπορεί να επιτεθεί σε μια άλλη χώρα και να μην διακινδυνεύσει να χάσει ένα μέρος της δικής του γης;

Μόλις ο ισραηλινός στρατός κατέκτησε τη Δυτική Όχθη, πολλές φωνές στην ισραηλινή κοινωνία ισχυρίστηκαν ότι ήταν καιρός να επιστρέψουν και να αποκαταστήσουν τις εβραϊκές κοινότητες που είχαν καταστραφεί το 1948. Η κυβέρνηση είπε όχι.

Ήθελαν να χρησιμοποιήσουν τη Δυτική Όχθη ως διαπραγματευτικό χαρτί για να πιέσουν τους γείτονες να υπογράψουν ειρηνευτικές συμφωνίες.

Επανασχεδίασαν μερικά από τα σύνορα της Πράσινης Γραμμής και προσάρτησαν την Ανατολική Ιερουσαλήμ, επειδή μια διαιρεμένη πόλη δεν είναι ποτέ καλή ιδέα, ειδικά όχι μια πρωτεύουσα.

Αλλά όλα τα άλλα κρατήθηκαν ως «κατεχόμενο έδαφος» σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, παρόλο που πολλοί Εβραίοι, ειδικά ο Menachem Begin, διαμαρτυρήθηκαν έντονα. Η Πράσινη Γραμμή δεν σβήστηκε ποτέ.

Οι ελπίδες του Ισραήλ για ειρηνευτικές συμφωνίες καταστράφηκαν όταν τα αραβικά έθνη εξέφρασαν το ψήφισμα του Χαρτούμ τον Σεπτέμβριο του 1967, λέγοντας ουσιαστικά όχι σε οποιαδήποτε συμφωνία ή διαπραγμάτευση με το Ισραήλ.

Παρόλα αυτά, το Ισραήλ αρνήθηκε να εγκαταλείψει την ελπίδα και δεν επέτρεψε κανέναν εβραϊκό οικισμό στη Δυτική Όχθη.

Η Ανατολική Ιερουσαλήμ, ωστόσο, ήταν ένα διαφορετικό ζήτημα. Εβραϊκές γειτονιές χτίστηκαν στις πρόσφατα κατακτημένες περιοχές σχεδόν αμέσως.

Αλλά η υπόλοιπη Δυτική Όχθη; Όχι Ισραηλινοί. Μόνο η ισραηλινή στρατιωτική κυριαρχία και ο τοπικός παλαιστινιακός πληθυσμός μέχρι να επιτευχθεί συμφωνία.

Ωστόσο, απαίτησαν όλα ή τίποτα και δεν κατέληξαν σε τίποτα.

Μετά τον καταστροφικό πόλεμο και την προσπάθεια διαγραφής του Ισραήλ από τον χάρτη το 1973, η οργάνωση Gush Emunim ιδρύθηκε το 1974.

Η Gush Emunim προσπάθησε με τη βία να δημιουργήσει οικισμούς στη Δυτική Όχθη. Μετά από πολλές δύσκολες μάχες εναντίον της κυβέρνησης, η δεξιά αντιπολίτευση κατέλαβε τελικά την εξουσία και ο Menachem Begin έγινε πρωθυπουργός το 1977.

Μόλις ένα χρόνο αργότερα, ο πρώτος οικισμός νομιμοποιήθηκε και από εκείνο το σημείο, δεν υπήρχε επιστροφή.

Όλο και περισσότεροι οικισμοί ξεφύτρωναν σε όλη τη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας. Ωστόσο, το νομικό καθεστώς της Δυτικής Όχθης είναι «αμφισβητούμενο», γι ‘αυτό και η Πράσινη Γραμμή εξακολουθεί να είναι σχετική.

Το 1988, μετά την αποτυχία μιας προτεινόμενης συμφωνίας του Λονδίνου με την Ιορδανία, η Ιορδανία δήλωσε επίσημα ότι είχε παραιτηθεί από όλες τις αξιώσεις της Δυτικής Όχθης και ότι θα προτιμούσε να δει ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος.

Το 1993, οι συμφωνίες του Όσλο ίδρυσαν την Παλαιστινιακή Αρχή για να ασκήσει αυτοδιοίκηση σε ορισμένα μέρη της Δυτικής Όχθης, γνωστά ως βιβλική Ιουδαία και Σαμάρεια.

Οι συμφωνίες του Όσλο άνοιξαν το δρόμο για την ειρηνευτική συμφωνία με την Ιορδανία το 1994.

Η Πράσινη Γραμμή εξακολουθεί να είναι επίκαιρη. Ο ισραηλινός νόμος δεν ισχύει για τη Δυτική Όχθη με τον ίδιο τρόπο που ισχύει για το υπόλοιπο Ισραήλ.

Και δεν φαίνεται πιθανό να αλλάξει σύντομα. Τις λίγες φορές που κάποιος προσπάθησε να αλλάξει τα όρια της Πράσινης Γραμμής προσαρτώντας τμήματα κοινοτήτων εποίκων στο Ισραήλ, αυτό οδήγησε σε μεγάλες διεθνείς κατακραυγές.

Οι Άραβες που ζουν εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων του Ισραήλ έχουν υπηκοότητα και απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα με οποιονδήποτε Ισραηλινό, ενώ οι Παλαιστίνιοι στη Δυτική Όχθη είτε βρίσκονται υπό την Παλαιστινιακή Αρχή είτε είναι απάτριδες, υπό ισραηλινή στρατιωτική κυριαρχία.

Οι περισσότεροι Άραβες της Ανατολικής Ιερουσαλήμ έχουν μια επιπλέον ασαφή κατάσταση ανιθαγενών: Διαθέτουν ισραηλινό αριθμό ταυτότητας, αλλά δεν έχουν πλήρη υπηκοότητα.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι πρόγονοι αρνήθηκαν να δεχτούν την υπηκοότητα που τους προσφέρθηκε το 1967 και το Ισραήλ έχει καταστήσει εξαιρετικά δύσκολο για αυτούς να την αποκτήσουν από τη δεύτερη Ιντιφάντα.

Ο λόγος για αυτό το χάος: το Ισραήλ είναι δημοκρατία.

Μια δικτατορία απλώς θα κατέστρεφε και θα προσαρτούσε κατεχόμενες περιοχές χωρίς δεύτερη σκέψη, αλλά μια δημοκρατία όπως το Ισραήλ εύκολα κολλάει σε μια πολιτική στασιμότητα και δεν μπορεί να πάρει μια απόφαση.

Όταν η δεξιά θέλει να προσαρτήσει, η αριστερά θα την μπλοκάρει και όταν η αριστερά θέλει να εκκενώσει οικισμούς, η δεξιά θα την μπλοκάρει.

Δεδομένης αυτής της κατάστασης, εκτός από το πόσο είναι διεθνώς φορτισμένο το όλο θέμα και λαμβάνοντας υπόψη ότι μια εχθρική ανεξάρτητη Παλαιστίνη εντός αυτών των συνόρων θα μπορούσε να είναι καταστροφική για το Ισραήλ, είναι δύσκολο να δούμε οποιοδήποτε είδος λύσης στο άμεσο μέλλον.

Θα μπορούσε απλώς να είναι το πιο σταθερό προσωρινό σύνορο που δημιουργήθηκε ποτέ