16-8-2023

Το θλιβερό συμβάν με την απώλεια ζωής ενός νέου ανθρώπου, του 29χρονου Μιχάλη Κατσουρή, ενός φιλάθλου μιας από τις μεγαλύτερες ποδοσφαιρικές ομάδες της χώρας στην Αθήνα, από Κροάτες χούλιγκαν προκαλεί το λαϊκό αίσθημα. Από τη μια θλίψη, από την άλλη οργή και εμείς όπως και όλος ο λαός να ελπίζουμε ότι θα αποδοθεί Δικαιοσύνη.

Οι απαράδεκτες δηλώσεις του Προέδρου της Κροατίας Ζόραν Μιλάνοβιτς σε σχέση με το τραγικό αυτό γεγονός μας έκανε να αναζητήσουμε μια εικόνα για την τρέχουσα κατάσταση στην Βαλκανική γειτονιά μας. Έτσι λοιπόν, απευθύναμε μερικά ερωτήματα στον Γεωπολιτικό Αναλυτή κ. Αλέξανδρο Ιτιμούδη. Έναν νέο και δραστήριο Αναλυτή, ο οποίος παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και άρθρα του δημοσιεύονται στον ιστότοπό μας.

Με ευγένεια και προθυμία ο κ. Ιτιμούδης, μας έδωσε μια ρεαλιστική προσέγγιση με συνοπτική περιγραφή των τεκταινόμενων επί της Βαλκανικής. Με λόγο σαφή, χωρίς ωραιοποίηση της πραγματικότητας, μας παραθέτει ενδιαφέροντα στοιχεία που θα πρέπει να μας προβληματίσουν και ευχόμαστε οι ιθύνοντες της χώρας να τα λαμβάνουν σοβαρά υπόψη.

φωτ.Αλέξανδρος Ιτιμούδης, Γεωπολιτικός Αναλυτής

-Κύριε Ιτιμούδη, θα μπορούσατε να μας περιγράψετε λίγο την κατάσταση που επικρατεί στην Βαλκανική γειτονιά μας; Πώς βλέπετε τα πράγματα να εξελίσσονται γενικότερα στα Βαλκάνια; Κάποτε πέρναγε ο λόγος της Ελλάδας, τώρα δεν την υπολογίζουν;

Αλέξανδρος Ιτιμούδης: “Ο χώρος της χερσονήσου του Αίμου (Βαλκάνια) όπως γνωρίζετε αποτελεί πεδίο αντιπαράθεσης και εθνικιστικών εξάρσεων εδώ και πάρα πολλά χρόνια, όμως μακρο – ιστορικά ειδικά για την Ελλάδα αποτελεί ένα πεδίο παραγωγής μόνιμου κινδύνου, όπως ακριβώς είναι και η περιοχή της Μικρά Ασίας.

Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι διότι η οποιαδήποτε δύναμη στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας, επιθυμεί διακαώς την έξοδο της στην θάλασσα του Αιγαίου. Ένα παρόμοιο ζήτημα στρατηγικής ασφάλειας υπήρξε για την Ελλάδα στην περίπτωση της Γιουγκοσλαβίας, όπου ένα μεγάλο κράτος με αξιοσημείωτη ισχύ βρισκόταν στα βόρεια σύνορα μας, αναγκάζοντας μας για μεγάλο χρονικό διάστημα να έχουμε την διάταξη των δυνάμεων προσανατολισμένο κατά εκεί.

Επομένως το δίλλημα ασφαλείας για την Ελλάδα είναι γνωστό και συνεχίζει να υπάρχει ακόμη και σήμερα. Η σημερινή κατάτμιση δε των Βαλκανίων σε μικρά κράτη δημιουργεί το πρόβλημα της έξωθεν επιρροής από άλλους στρατηγικούς παίκτες.

Η τωρινή κατάσταση είναι σαφώς εκρηκτική εξαιτίας δύο βασικών παραγόντων: του αλβανικού εθνικισμού και του ζητήματος της Βοσνίας. Και τα δύο αφορούν άμεσα την Ελλάδα και κακώς έχουμε ελαττώσει την παρουσία μας εκεί.

Ο λόγος της Ελλάδας στην περιοχή θα περνάει από την στιγμή που η χώρα μας διατηρεί έντονα οικονομικά ερείσματα στην περιοχή. Αυτά υπήρχαν αλλά εξαϋλώθηκαν την εποχή των μνημονίων και το κενό το συμπλήρωσαν άλλες δυνάμεις.

Βασικό ζήτημα στο άμεσο μέλλον θα είναι σαφώς το θέμα του Κοσόβου στο οποίο εμπλέκεται η Σερβία, αλλά και έμμεσα οι Ρώσοι μαζί με τους Αμερικανούς.”

-Με αφορμή το πρόσφατο θλιβερό συμβάν της απώλειας ζωής του φιλάθλου της ΑΕΚ από Κροάτες χούλιγκαν, που αποδίδετε την έπαρση και τις απαράδεκτες δηλώσεις του Κροάτη προέδρου Ζόραν Μιλάνοβιτς μετά την προφυλάκιση των χούλιγκαν;

Α.Ι.: “Η δήλωση του Κροάτη προέδρου φανερώνει πως ένα ποινικό ζήτημα, της σύλληψης και προφυλάκισης υπόπτων για ανθρωποκτονία,  έχει εκληφθεί από την άλλη πλευρά ως εθνικό. Θα πρέπει να έχουμε κατά νου πως στην εποχή της εκτεταμένης επικοινωνίας και της δημόσιας διπλωματίας η κάθε είδηση και κίνηση που πράττει ένα κράτος έχει αντίκτυπο.

Η Ελλάδα δυστυχώς εδώ και πολλά χρόνια έχει δώσει την εντύπωση στους άμεσους γείτονες της πως αδυνατεί να επιβάλλει την θέληση της και κυρίως τους νόμους της. Αυτό ειδικά στο πεδίο του ποινικού δικαίου έχει δημιουργήσει την εντύπωση πως η χώρα δεν έχει αποτελεσματικό μηχανισμό πρόληψης και καταστολής σε πρώτη φάση και αυστηρής τιμωρίας στην συνέχεια.

Όλα αυτά δημιουργούν την εντύπωση πως η χώρα είναι ευάλωτη και αυτό με την σειρά του δημιουργεί όπως αναφέρατε μία έπαρση που φτάνει μέχρι και τα ανώτατα επίπεδα της πολιτικής ηγεσίας.

Χρέος της Ελλάδας είναι να υπενθυμίζει σε κάθε ευκαιρία πως αποτελεί ένα κράτος ισχυρότερο από αυτά που βρίσκονται βόρεια της και πως κανένας δεν έχει δικαίωμα να παραβιάζει τους νόμους της χωρίς να υπάρχουν συνέπειες.

Η ισχύς στο συγκεκριμένο περιστατικό έχει να κάνει με την βούληση της Ελλάδας να επιβάλλει τον εσωτερικό νόμο ανεξάρτητα από τις όποιες εξωτερικές πιέσεις δεχτεί από την κυβέρνηση της Κροατίας.”

Χάρτης Βαλκανίων-φωτ wikipedia

-Έχετε κάνει λόγο για γερμανική και τουρκική επιρροή στα Βαλκάνια. Μπορείτε να μας το αναλύσετε περαιτέρω αυτό;

Α.Ι.: “Η Γερμανία εδώ και χρόνια από κοινού με την Τουρκία, αντιμετωπίζει τα Βαλκάνια ως ένα δικό της πεδίο επιρροής, το οποίο επιδιώκει να ελέγχει πρωτίστως οικονομικά και σε δεύτερο επίπεδο και πολιτικά.

Το πλάνο αυτό περιλαμβάνει τον θρυμματισμό της περιοχής σε πολλά μικρά κράτη, στην βάση της βιολογικής συγγένειας, ένα καθαρά ναζιστικής σύλληψης σχέδιο, το οποίο εξυπηρετεί την αποδυνάμωση της περιοχής και την γεωπολιτική ένωσή της με την Τουρκία.

Είναι γνωστό εξάλλου το παλιό σχέδιο της σιδηροδρομικής ένωσης Βερολίνου – Βαγδάτης το οποίο θα πέρναγε από τα εδάφη της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στο πλαίσιο αυτό, η Γερμανία προσπαθεί μέσω φαντασιακής χαρτογραφίας και μέσω της δημιουργίας ινστιτούτων πολιτισμικών μελετών να αποτρέψει την ενοποίηση του χώρου αυτού και σε αυτό το σημείο τα συμφέροντας της συγκλίνουν με αυτά της Τουρκίας. Να τονιστεί πως η ενοποίηση του χώρου των Βαλκανίων μπορεί να συμβεί είτε υπό ελληνική είτε υπό σλαβική επιρροή.

Η Τουρκία από την άλλη, βλέπει τα Βαλκάνια ως τον πρώην οθωμανικό χώρο και μέσω της πολιτισμικής κυρίως διείσδυσης και της προσέγγισης των μουσουλμανικών πληθυσμών επιδιώκει να αποκτήσει ερείσματα. Παράλληλα συμμετέχει σε κατασκευές τζαμιών και αναστύλωση οθωμανικών μνημείων, ενώ έχει επενδύσει σε έργα υποδομής και τραπεζικών συναλλαγών.

Επομένως με όχημα τον Οικονομικό και Πολιτισμικό πυλώνα οι δύο αυτοί δρώντες, και υπό τον νατοϊκό μανδύα σε πολλές περιπτώσεις, προσπαθούν να δημιουργήσουν μία σφαίρα επιρροής η οποία θα αδρανοποιήσει την Ελλάδα σε πρώτο βαθμό και σε δεύτερο την Σερβία.

Η Ελλάδα είναι το κράτος με το μεγαλύτερο ιστορικό βάθος στην περιοχή και αντιλαμβάνεστε για ποιο λόγο η προσπάθεια αυτή στρέφεται κατά των ελληνικών συμφερόντων.”

–Σε σημερινή ανάρτησή σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναφέρατε πως η Ελλάδα πρέπει να τιμωρήσει παραδειγματικά τους Κροάτες χούλιγκαν και ότι η χώρα μας δεν συνορεύει με καμία φίλια χώρα. Πως εξηγείτε αυτό το φαινόμενο, της μη συμπάθειας από τις όμορες χώρες; Πως το αιτιολογείτε; Θα είμαστε και εμείς όπως το Ισραήλ; όλο εχθρούς τριγύρω μας; Πως θα πρέπει να  αντιμετωπίζει εφεξής τους Βαλκάνιους γείτονες η Ελλάδα κατά την γνώμη σας;

Α.Ι.: “Η μη συμπάθεια των Βαλκανικών κρατών απέναντι στην Ελλάδα εξηγείται κυρίως από την απώλεια της ελληνικής πολιτισμικής επιρροής στην περιοχή έπειτα από την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αφενός και από την παρέμβαση ξένων δυνάμεων αφετέρου.

Ο Πανσλαβισμός της Ρωσίας που επανέφερε το βουλγαρικό πρόβλημα καθώς και παρέμβαση της Ιταλίας και της Αυστροουγγαρίας που δημιούργησε το κράτος της Αλβανίας αποτέλεσαν δύο από τα βασικά ιστορικά γεγονότα που πυροδότησαν ένα μεγάλο κύμα ανθελληνισμού στην περιοχή των Βαλκανίων. Η περίπτωση των Κροατών είναι ιδιάζουσα καθώς η όποια απέχθεια τους απέναντι μας, εάν υπάρχει, οφείλεται στις καλές σχέσεις που διατηρεί η Ελλάδα με την Σερβία (αντίπαλος της Κροατίας).

Παρατηρούμε πως η αντιπαλότητα έναντι της Ελλάδας δεν έχει εξαλειφθεί πάρα την είσοδο των κρατών αυτών στην νατοϊκή συμμαχία, καθώς αυτά τα κράτη την είδαν καθαρά ως ευκαιρία να αναβαθμιστούν γεωπολιτικά και μόνο.

Για την γερμανική και την τουρκική επιρροή αναφέρθηκα παραπάνω οι οποίες επίσης συμπληρώνουν την μεγάλη εικόνα της περιοχής.

Η αντιμετώπιση της κατάστασης από την Ελλάδα πρέπει να συνδυάσει την πυγμή μέσω της οικονομικής, της διπλωματικής και πολιτισμικής επιρροής. Στόχος είναι να πειστούν πως είναι προς το συμφέρον τους η συνεργασία με την Ελλάδα και όχι η σύγκρουση.

Προσωπικά διαφωνώ με το γεγονός πως η Ελλάδα δέχτηκε οι τρεις χώρες στα βόρεια σύνορα της να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και η μία επιπλέον και στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Βουλγαρία). Η Ελλάδα θα έπρεπε να διατηρεί διπλωματικό κεφάλαιο ώστε να μπορεί να πιέζει αυτά τα κράτη σύμφωνα με την βούληση της, εφόσον ή ίδια αποτελεί εξέχων μέλος και του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε.

Παρόλα αυτά, οι στρατηγικές επενδύσεις στις Βαλκανικές χώρες σε τομείς όπως η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες και οι υποδομές θα έπρεπε να αποτελούν βασικό κομμάτι της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας ώστε να ελεγχθούν οι αδύναμες οικονομίες των κρατών αυτών.

Σε δεύτερο επίπεδο η Ελλάδα πρέπει να αποβάλλει το φοβικό σύνδρομο στο διπλωματικό πεδίο. Επομένως αυτό που θα έπρεπε να κάνει η χώρα μας είναι να αξιοποιεί όπου χρειάζεται το διπλωματικό όπλο του βέτο σε οργανισμούς όπως η ΕΕ, προκειμένου να μπλοκάρει την χρηματοδότηση που διακαώς επιθυμούν αυτά τα κράτη.

Σε επίπεδο πολιτισμού η Ελλάδα θα έπρεπε μέσω των ιστορικών και πολιτιστικών δεσμών με τις χώρες αυτές να τις επαναφέρει μέσω στοχευμένων κινήσεων προς την ελληνική επιρροή. Αυτό θα μπορούσε να γίνει μέσω της παροχής υποτροφιών για τα ελληνικά πανεπιστήμια και της δημιουργίας σχολών ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού.

Τέλος η Ελλάδα σαφώς πρέπει να έχει το πρότυπο του Ισραήλ, διότι το ζήτημα της αστάθειας και της ασφάλειας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου είναι πανταχού παρόν όσο και αν μερικές φορές το ξεχνάμε. Στην περίπτωση των Βαλκανικών κρατών θεωρώ όμως ότι δεν θα χρειαστεί επίδειξη ισχύος, υπό την έννοια πως το χάσμα δυνάμεων υπέρ της Ελλάδας είναι τεράστιο και δεν προβλέπεται να ανατραπεί.”

Επιμέλεια: Συντακτική Ομάδα Diplomatic Point