Πέτρος Τασιός
Η σύνοδος του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους (11-12 Ιουλίου) αποτελεί ένα πρώτης τάξης παράδειγμα στην κατανόηση του πλαισίου αλληλοεπιδράσεως της τριγωνικής σχέσης Ελλάδας-ΗΠΑ-Τουρκίας που στην παρούσα φάση εδράζεται στους παρακάτω άξονες:
– Ο σημερινός αποκεντρωμένος, πολυπολικός και ρευστός κόσμος δίνει ευελιξία/μεγαλύτερη ελευθερία στα κράτη στο διπλωματικό πεδίο
ως προς τις ανακατανομές ισχύος και την επίτευξη στόχων

– Εχει μετατραπεί σε Μεσαία Δύναμη. Διαπραγματεύεται ισότιμα με τις Μεγάλες Δυνάμεις (ΗΠΑ, Κίνα και Ρωσία) για την προωθήση των συμφερόντων της και την αύξηση της επιρροής της
– Η ερντογανική διακυβέρνηση στην πέμπτη θητεία της θα ακολουθήσει μια ακόμη πιο ανεξάρτητη πορεία χωρίς περιορισμούς στην εξωτερική πολιτική, δεδομένο και της αλαζονείας του Τούρκου προέδρου
– Παραμένει τυπικά συνδεμένη με τη Δύση (ΕΕ, ΗΠΑ & ΝΑΤΟ). Ουσιαστικά έχοντας υιοθετήσει τον ισλαμικό ευρασιανισμό που αποστρέφεται κάθε δυτικό δρα διαλυτικά για τη συνοχή της Συμμαχίας και αντιστρατεύεται ως επί το πλείστον τα αμερικανικά συμφέροντα
– Έναντι των ΗΠΑ κερδίζει παραχωρήσεις μέσω ματαίωσης στόχων και εκβιασμών
– Οι σχέσεις των δυο χωρών πορεύονται στο πλαίσιο όπου η Τουρκία παραμένει ένας δύσκολος εταίρος για τις ΗΠΑ, έχοντας πια καλύτερες σχέσεις με την Κίνα και τη Ρωσία
– Το κατεστημένο της αμερικανικης εξωτερικής πολιτικής (ΥΠΕΞ, Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας και στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα) είναι απογοητευμένο από τη μη επιβεβαίωση του ευσεβούς πόθου για την επανεκκίνηση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων στη βάση της εκλογικής ήττας του Ερντογάν
– Το τέλος των ψευδαισθήσεων για την μεταστροφή της τουρκικής πολιτικής εξαντλεί τα αποθέματα στρατηγικής υπομονής των ΗΠΑ όπου σύντομα θα βρεθούν ενώπιον ενός πραγματικού δίλημματος: α) είτε θα προσαρμοσθούν στην στάση της Τουρκίας αποδεχόμενες ότι η τελευταία ως Μεσαία Δύναμη θα συνεχίζει να στρέφεται ενάντια στα αμερικανικά συμφέροντα και θα πορεύονται συνεργατικά όπου επιτρέπεται, β) είτε θα κατανοήσουν πλήρως ότι πρόκειται για μια εχθρική χώρα και, μεταξύ άλλων, θα αναβαθμίσουν ακόμη περισσότερο τη στρατηγική εταίρικη σχέση Ελλάδας-ΗΠΑ και θα εμβαθύνουν τους δεσμούς με την Κύπρο, παρακάμπτοντας την Τουρκία ολοκληρωτικά
– Οι ΗΠΑ δεν έχουν αποφασίσει έως τώρα να έρθουν σε ολική ρήξη με την Τουρκία για τους εξής λόγους: α) γεωπολιτικού σχεδιασμού , β) συνοχής του ΝΑΤΟ, γ) στρατηγικής υπομονής και δ) ψυχολογικούς
– Το κλίμα είναι πια εχθρικό απέναντι στην Τουρκία σε δυο σημαντικούς πόλους διαμόρφωσης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Στις δεξαμενές σκέψεις για τις διεθνείς σχέσεις και τη νομοθετική εξουσία. Στις πρώτες γίνεται αναφορά για λήψη δραστικών μέτρων κατά της Τουρκίας και την αποπομπή της απο το ΝΑΤΟ. Το κογκρέσο που δεν ελέγχεται από την εκάστοτε εκτελεστική εξουσία νομοθετεί συνεχώς τα τελευταία έξι χρόνια υπέρ της Ελλάδας και κατά της Τουρκίας
– Για τα F-16 η Τουρκία έχει υποβάλλει αίτημα στις ΗΠΑ από τον Οκτώβριο 2021 που ακόμη δεν έχει δωθεί επίσημα στη Γερουσία και στη Βουλή των Αντιπροσώπων από την αμερικανική κυβέρνηση. Οι προέδροι και αντιπρόεδροι της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων και Εξωτερικών Υποθέσεων των δυο σωμάτων έχουν το τελευταίο λόγο με το δικαίωμα της αρνησικυρίας για τη λήψη της απόφασης
– Από Bandwagoning (κράτος-πελάτη) των ΗΠΑ έχει αναβαθμιστεί σε στρατηγικό εταίρο με εμβάθυνση χωρίς ιστορικό προηγούμενο. Οι σχέσεις των δυο χωρών βρίσκονται στο πιο υψηλό επίπεδο. Τα συμφέροντα Ελλάδας και ΗΠΑ ταυτίζονται (σχεδόν) απόλυτα στην Ανατολική Μεσόγειο
– Η ευθυγράμμιση με τις ΗΠΑ γίνεται για την ενίσχυση της δικιάς της παγκόσμιας θέσης κερδίζοντας επιρροή στην Ουάσιγκτον και για την απόκτηση προστασίας έναντι της Τουρκίας (περιφερειακή εξισορρόπηση)
– Το ελληνικό λόμπι στην Ουάσιγκτον έχει αναπτύξει στενούς δεσμούς με το αμερικανικό πολιτικό σύστημα. Η στρατηγική της διείσδυσης κρίνεται συνολικά επιτυχής
– Σε αυτήν την ιδιαίτερη ευνοϊκή συγκυρία παρουσιάζεται στην Ελλάδα η μοναδική ευκαιρία να κεφαλαιοποιήσει τα μέγιστα δυνατά αποτελέσματα. Όμως οι ελληνικές πολιτικές ελίτ στο εσωτερικό έως σήμερα δείχνουν άτολμες και φοβικές για να αποσπάσουν τα κέρδη που μπορούν από τις ΗΠΑ. Η απόλυτη συμπαράταξη με τις τελευταίες δεν σημαίνει αυτόματα την αποκόμιση των οφελών που η Ελλάδα μπορεί να καρπωθεί χωρίς το ελληνικό πολιτικό σύστημα να πράττει τα δέοντα…