Παναγιώτης Α. Ζολώτας
Την 24.04.2021, οι Η.Π.Α. ανεγνώρισαν την Γενοκτονία των Αρμενίων. Ωστόσο, την προτεραία (23.04.2021) εφρόντισαν όπως άρουν τις δεσμεύσεις τους περί MH αποστολής στρατιωτικής και οικονομικής βοηθείας στο Αζερμπαϊτζάν (The Hill, 03.05.2021). Κατά παράγραφο 907 του Freedom Support Act (102-511), νόμου υιοθετηθέντος υπό του Κογκρέσου, την 24.10.1992, περί στηρίξεως της αναδυομένης ελευθέρας αγοράς στην Ρωσία και των νέων ευρασιατικών Δημοκρατιών της πρώην Ε.Σ.Σ.Δ., το Αζερμπαϊτζάν εξαιρείτο της πολιτικής αυτής, εκ του υπό του τελευταίου ήδη, εν έτει 1992, αποκλεισμού του Ορεινού Καραμπάχ (Ο.Κ.) -ή Δημοκρατίας του Αρτσάχ- εκ των εμπορικών του συναλλαγών μετά της Αρμενίας και της αποστολής ανθρωπιστικής βοηθείας σε αυτό, όπερ οδήγησε στον Α΄ Πόλεμο του Ο.Κ. (1988-1994). Συμπράττουσα σε αυτόν ήταν και η Τουρκία, δια της αποστολής μισθοφόρων.
Κατά τον ανωτέρω περιορισμό, «η υπό των Η.Π.Α. βοήθεια, δυνάμει του παρόντος ή άλλου νόμου (…) δεν θα παρασχεθεί στο Αζερμπαϊτζάν μέχρις ότου ο πρόεδρος αποφασίσει, αποτεινόμενος και στο Κογκρέσο, ότι η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν λαμβάνει αυταπόδεικτα μέτρα δια την παύση των επιβληθέντων αποκλεισμών, έως και άλλων μέτρων επιθετικής βίας, σε βάρος της Αρμενίας και του Ορεινού Καραμπάχ». Κατόπιν τροποποιήσεως της εν λόγω διατάξεως εν έτει 2002, τέτοια άρση επετρέπη υπό τον όρο ότι δεν θα συνέβαλλε στην πρόκληση ή κλιμάκωση οιασδήποτε κρίσεως στην περιοχή. Την έτι περαιτέρω αναθεώρηση της πολιτικής αυτής σήμερα επ’ωφελεία του Αζερμπαϊτζάν επέκρινε η αρμενική κοινότης των Η.Π.Α. ως προδοτική. Ωστόσο, ολίγες ημέρες προ της αζερικής επιθέσεως, την 14.09.2023, η Αμερικανίδα υφυπουργός των Εξωτερικών, Yuri Kim, εδήλωσε (Politico, 26.09.2023), ότι «οι Η.Π.Α. δεν θα επιτρέψουν την οιαδήποτε ενέργεια ή απόπειρα -μεσοπροθέσμως ή μακροπροθέσμως- περί εθνοκαθάρσεως ή άλλων ωμοτήτων κατά των Αρμενίων του Ο.Κ.».
Επίσης, την 20.09.2023, το αμερικανικό περιοδικό Time, δημοσιεύον άρθρο υπό τον τίτλο «Οι Η.Π.Α. εξακολουθούν ν’αγνοούν τους Αρμενίους στο Ορεινό Καραμπάχ» («The U.S. Keeps Failing Armenians in Nagorno-Karabakh») και αναφερόμενο στο τελευταίο από 9 Σεπτεμβρίου blitzkrieg του Αζερμπαϊτζάν, μετ’από 9μηνο αποκλεισμό του Ο.Κ., σημειοί: «Την τελευταία κρίση είχαν οι Η.Π.Α. πάσαν δυνατότητα ν’αποτρέψουν. Ωστόσο, εσπατάλησαν μήνες αγνοώντας αυτήν, επιλέγοντας την διατήρηση των ενεργειακών σχέσεων μετά του ολοκληρωτικού Αζερμπαϊτζάν (…). Δεν έκλεισαν τα μάτια απλώς στις πολυετείς απόπειρες του Αζερμπαϊτζάν να επιβάλει την θέλησή του στον αρμενικό Λαό δια του λιμού και της βίας, αλλ’επανειλημμένως ενεθάρρυναν και ενομιμοποίησαν την επιθετική διπλωματία του Αζερμπαϊτζάν, αποφεύγοντας να επιπλήξουν τούτο δια τον υπ’αυτού επιβληθέντα αποκλεισμό».
Βεβαίως, όπως αποδείξαμε (Ελεύθερη Ώρα, 24.09.2023), δεν είναι η μόνη φορά όπου η εξωτερική πολιτική της νυν κυβερνήσεως των Η.Π.Α. είναι αντιφατική και οξύμωρος. Και στην Ουκρανία, η πολιτική Μπάιντεν είναι απ’άκρου εις άκρον αντίθετη μετά της πολιτικής Ομπάμα (Δόγμα Ομπάμα). Ωστόσο, ο νυν πρόεδρος των Η.Π.Α. υπήρξε δις αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως Ομπάμα (2009-2017).
Κατ’άρθρο 1 της Συμβάσεως δια την Πρόληψη και Καταστολή του Εγκλήματος της Γενοκτονίας (απόφαση υπ’αρ. 260/09.12.1948 της Γενικής Συνελεύσεως (Γ.Ε.) του Ο.Η.Ε.), «τα Συμβαλλόμενα Μέρη επιβεβαιούν, ότι η γενοκτονία, συντελουμένη, είτε εν καιρώ ΕΙΡΗΝΗΣ, είτε εν καιρώ ΠΟΛΕΜΟΥ, τυγχάνει έγκλημα διεθνούς δικαίου και αναλαμβάνουν την υποχρέωση να προλαμβάνουν και να τιμωρούν τούτο».
Κατ’άρθρο 2, «ως γενοκτονία νοείται οιαδήποτε εκ των κατωτέρω πράξεων, ενεργουμένη με την ΠΡΟΘΕΣΗ ολικής ή μερικής καταστροφής ομάδος, εθνικής, εθνολογικής, φυλετικής ή θρησκευτικής, ως τοιαύτης:
α) Φόνος μελών της ομάδος.
β) Σοβαρά βλάβη της σωματικής ή διανοητικής ακεραιότητος μελών της ομάδος.
γ) Εκ προθέσεως υποβολή της ομάδος σε συνθήκες διαβιώσεως δυνάμενες να επιφέρουν την πλήρη ή μερική σωματική καταστροφή αυτής.
δ) Μέτρα αποβλέποντα στην παρεμπόδιση των γεννήσεως στους κόλπους ωρισμένης ομάδος.
ε) Αναγκαστική μεταφορά παίδων μιας ομάδος σε άλλην ομάδα».
Τέλος, κατ’άρθρο 3, «θα τιμωρούνται οι ακόλουθες πράξεις:
α) Η γενοκτονία
β) Η συνεννόηση προς διενέργεια γενοκτονίας
γ) Η άμεσος και δημοσία προτροπή προς διενέργεια γενοκτονίας
δ) Η απόπειρα γενοκτονίας
ε) Η συνέργεια στην γενοκτονία».
Όπως στην περίπτωση της Κριμαίας, o πληθυσμός της οποίας είναι άνω του 65% Ρώσοι και ο οποίος απεφάνθη, την 16.03.2014, υπέρ της προσχωρήσεως αυτής στην Ρωσία, αλλά και των Δημοκρατιών του Ντονμπάς, την 23-27.09.2022, έτσι και το Ο.Κ., τα 3/4 του οποίου κατοικείται υπό Αρμενίων, δικαιούται της αυτοδιαθέσεως. Κατ’άρ. 1, παρ. 2 του Χάρτη του Ο.Η.Ε., σκοπός των Ηνωμένων Εθνών (Η.Ε.) μεταξύ άλλων είναι «ν’αναπτύσσουν μεταξύ των Εθνών φιλικές σχέσεις, ερειδόμενες στον σεβασμό της αρχής των ίσων δικαιωμάτων και της ΑΥΤΟΔΙΑΘΕΣΕΩΣ των λαών (…)».
Κατ’άρ. 1 του Διεθνούς Συμφώνου δια τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και το αυτό άρθρο του Διεθνούς Συμφώνου δια τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα της Γ.Σ. του Ο.Η.Ε. (βλ. απόφαση υπ’αρ. 2200A (XXI)/16.12.1966 ή Ν. 2462/1997, ΦΕΚ 25, τ. Α΄), «ΟΛΟΙ οι λαοί έχουν το δικαίωμα στην ΑΥΤΟΔΙΑΘΕΣΗ. (…)».
Επίσης, κατά την Διακήρυξη περί των Αρχών του Διεθνούς Δικαίου περί Φιλικών Σχέσεων και Συνεργασίας μεταξύ Κρατών Μελών συμφώνως προς τον Χάρτη των Η.Ε. (απόφαση Γ.Σ./Ο.Η.Ε. υπ’αρ. 2625 (XXV)/24.10.1970), «δυνάμει της αρχής των ίσων δικαιωμάτων και της ΑΥΤΟΔΙΑΘΕΣΕΩΣ των λαών, η οποία κατοχυρούται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, όλοι οι λαοί έχουν το δικαίωμα να καθορίζουν το πολιτικό καθεστώς τους, ελεύθερα και χωρίς εξωτερική επέμβαση (…) και κάθε κράτος οφείλει να σέβεται το εν λόγω δικαίωμα (…). Η δημιουργία κυρίαρχου και ανεξαρτήτου κράτους, η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ή η ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ με ανεξάρτητο κράτος ή η απόκτηση οποιουδήποτε άλλου πολιτικού καθεστώτος το οποίο αποφασίζει ελεύθερα ένας λαός, συνιστούν για τον εν λόγω λαό μέσα ασκήσεως του δικαιώματός της ΑΥΤΟΔΙΑΘΕΣΕΩΣ».
Ο Εισαγγελεύς του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (Χάγη) Luis Moreno Ocampo και ο ειδικός σύμβουλος του Ο.Η.Ε. περί Γενοκτονίας Juan Méndez προειδοποίησαν, ότι οι ενέργειες του Αζερμπαϊτζάν συνιστούν παραβίαση της Συμβάσεως περί Γενοκτονίας (1948), ο δε καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου (Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ) και εμπειρογνώμον του Ο.Η.Ε. Alfred de Zays υπογραμμίζει, ότι η νυν γενοκτονία των Αρμενίων αποτελεί συνέχεια της υπό των Τούρκων τελεσθείσας (1895-1896 και 1915-1917), αναρτών στον λογαριασμό του στο Twitter (νυν Χ), την 22.10.2020: «Μία είναι η λύση στην τραγωδία του Ο.Κ.: Η διεθνής αναγνώριση του Αρτσάχ, όπως ανεγνωρίσθησαν διεθνώς οι Σλοβενία, Κροατία, Βοσνία και Κόσοβο».
Είναι προφανές, ότι ευρισκόμεθα προ γενοκτονίας, ερειδομένης στις διατάξεις του άρθρου 2, παρ. α)-γ) της Συμβάσεως περί Γενοκτονίας (1948), δοθέντος πως οι Αρμένιοι του Ο.Κ., αφού απετέλεσαν στόχο αμέσων φόνων και σοβαράς βλάβης της σωματικής ή διανοητικής ακεραιότητος τούτων, συνεχίζουν να υπόκεινται σε συνθήκες διαβιώσεως επιφέρουσες την πλήρη ή μερική καταστροφή αυτών, πάντα ταύτα εκ προθέσεως, ενώ, κατ’αρ. 3 ε), η Τουρκία ευθύνεται δια συνέργεια. Ωστόσο και η κυβέρνηση Μπάιντεν, κατά βάσιμες απόψεις, φέρεται να επιδεικνύει την μεγαλυτέρα ανοχή επί του εγκλήματος της γενοκτονίας εν συγκρίσει προς προηγούμενες κυβερνήσεις των Η.Π.Α. (Rubin, Michael, Is Biden’s the Most Genocide–Friendly Administration?, A.E.I., 10.05.2023).
Εν Αθήναις τη 9η Οκτωβρίου 2023.
Παναγιώτης Α. Ζολώτας