Turkey’s peripheral policy: creating a satellite state system. (Eng-Ελλ)

Konstantine Kyprios
EastMed Strategic Studies Institute Associate

 

(στο τέλος του άρθρου ακολουθεί το ελληνικό κείμενο)

 

Turkey’s foreign policy has undergone significant evolution over the past two decades, shifting from its traditional Western-oriented stance to a more autonomous, multifaceted approach. A critical component of this transformation has been the emergence of Turkey’s so-called “satellite states policy,” a term used to describe Ankara’s growing influence over politically, economically, and culturally aligned states in its near abroad and beyond.  Turkey’s strategic location at the crossroads of Europe, Asia, and the Middle East positions allow it to project power in these regions. By fostering alliances and dependencies and promoting military interventions[i], Turkey seeks to enhance its regional influence, secure its borders, and project power into surrounding areas[ii]. Further by expanding its export markets and secure the adjust energy routes it looks in to establishing stronger ties with neighboring states and control the adjust areas. Further by cultivating satellite-like relationships, Turkey ensures access to vital resources and trade corridors while it allow it to project power and to present its self as the regional dominating power.

On those terms Turkey use several instruments in the pursuit of this policy. By leveraging its Ottoman heritage and shared cultural and religious connections, particularly with Turkic and Muslim-majority nations, Turkey has sought to rekindle historic bonds to foster alignment and loyalty and ensuring they align with Ankara’s strategic interests mitigates threats such as terrorism, refugee flows, and external meddling by rival powers like Russia, the EU, or even the U.S. Establishing military control, investing and promoting Turkish culture, Ankara looks in to expanding its influence all over the adjust region and enhance its geopolitical influence. As such it looks to expand its natural and political borders and the revival of its historic influence[iii].

In order to apply influence to the states that Turkey want to incorporate to its satellite system, it employs a mix of soft and hard power tools. Through trade agreements, foreign direct investment, and development projects, Turkey has become a key economic partner for many countries in the Balkans, the Caucasus, and Central Asia. For example, Turkish construction firms dominate infrastructure projects in these regions. The Turkish Cooperation and Coordination Agency (TİKA) and institutions like the Yunus Emre Institute promote Turkish language, culture, and education abroad, fostering a favorable image of Turkey. Scholarships for students from allied states further strengthen ties. Further, Turkey’s defense industry has emerged as a powerful tool of influence. By supplying drones, military equipment, and training, Ankara has deepened military ties with countries like Azerbaijan, Somalia, and Qatar. While at the same time it deploys proxies in those states to reinforce them as and its position within[iv]. The 2020 Nagorno-Karabakh war highlighted Turkey’s ability to shift regional balances in favor of its allies.

Finally, Turkey exercises Political Support and Energy Diplomacy. By the first it often acts as a patron for governments or political movements aligned with its ideology, particularly Islamist or nationalist groups. This support has been visible in Libya, where Turkey backed the Government of National Accord (GNA), and in Syria, where it has supported opposition factions. The second cultivates in its ambitions to become an energy hub have led to partnerships with states that provide critical transit routes or energy resources, such as Azerbaijan via the Trans-Anatolian Natural Gas Pipeline (TANAP).

As such Turkey is building a network of satellite states from the Caucasus and the Mediterranean to the Red Sea. The most important state in the north is Azerbaijan. Turkey and Azerbaijan share a robust and multi-dimensional relationship deeply rooted in historical, cultural, and geopolitical factors. The phrase “one nation, two states,” famously coined by Azerbaijan’s former president Heydar Aliyev, encapsulates the unique nature of this bilateral partnership. Turkey’s policy toward Azerbaijan reflects its strategic interests, regional ambitions, and commitment to fostering an alliance that is mutually beneficial in areas such as security, energy, and culture.

In this respect Turkey has incorporate a policy towards Azerbaijan that look in strengthen strategic and political partnership by supporting its sovereignty and territorial integrity, particularly regarding the Nagorno-Karabakh conflict[v]. Ankara has been a vocal advocate for Azerbaijan in international forums, challenging Armenia’s position and pushing for resolutions favorable to Baku. Further it has strengthened their Bilateral Relations where Turkey and Azerbaijan have institutionalized their cooperation through agreements like the Strategic Partnership and Mutual Support Agreement (2010), which underscores their commitment to collective defense and joint action in case of aggression against either state. This cooperation was further reaffirmed in June 15, 2021 with the Shusha Declaration which all related agreements were upgraded to a level of alliance[vi].

 

At the cornerstone of this cooperation stands their military cooperation. Turkey has provided military training, weapons, and modern equipment to Azerbaijan’s armed forces, while during the Second Nagorno-Karabakh War, Turkey played a decisive role by providing Azerbaijan with Bayraktar TB2 drones, military advisors, and political backing plus numbers of Syrian fighters that boosted the Azeri armed forces[vii]. This significantly enhanced Azerbaijan’s operational capabilities, leading to its victory in the conflict. Further, regular joint military exercises, such as the “TurAz Eagle,” are held to enhance interoperability and readiness between their armed forces. This was part of a broader cooperation and infiltration of Turkey in the country that began in 2011 and by 2020 resulted in Azerbaijan acquiring countless of military hardware from Turkey. For the matter in 2020 the procurement of military hardware from Turkey amounted up to 120 million dollars[viii].

Fundamental policy includes the energy and economic collaboration between the two states, The energy sector is a central pillar of Turkish-Azerbaijani cooperation. Azerbaijan’s energy resources flow to international markets via Turkey, solidifying both nations’ roles as critical players in regional energy dynamics. Key projects include, the Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC) Pipeline that Transports Azerbaijani oil to Turkey and onward to global markets and the Trans-Anatolian Natural Gas Pipeline (TANAP). A vital segment of the Southern Gas Corridor, delivering Azerbaijani natural gas to Europe via Turkey.

In the Turkish Geopolitical Alignment, Turkey views Azerbaijan as a bridge to Central Asia and a key partner in its broader efforts to unite Turkic-speaking nations under frameworks like the Organization of Turkic States (OTS). Further through its alignment with Azerbaijan, Turkey look into countering the influence of regional powers such as Russia and Iran. By supporting Azerbaijan’s independence and strengthening bilateral ties, Turkey enhances its strategic depth in the Caucasus. Emphasizing in this,
the 2020 war marked a turning point, with Turkey emerging as Azerbaijan’s most steadfast ally. The victory also paved the way for Turkey’s deeper involvement in the Caucasus, including discussions about regional connectivity projects like the Zangezur Corridor. As such, the Shusha Declaration, signed in the city of Shusha, reaffirmed the strategic partnership between the two nations, emphasizing cooperation in defense, energy, and regional issues. Further as Europe is seeking alternatives to Russian energy, Turkey and Azerbaijan have intensified their collaboration to expand the Southern Gas Corridor, bolstering their roles as key energy providers. Turkey’s policy toward Azerbaijan is a cornerstone of its regional strategy, combining shared heritage with mutual strategic interests. By fostering a deep and multifaceted partnership, Ankara not only enhances its influence in the Caucasus but also strengthens its role as a key regional power in the area. A desire held by Turkey from the Ottoman period, as during WW1 Turkey pushed deep in the Caucasus even while the allied troops had reached Halepo in the Middle East. A desire that looks into uniting the Turkish speaking people of the area under her banner and control the oil rich resources.  As the alliance continues to evolve, it will likely remain a defining feature of the geopolitics of the region and during the war with Armenia Turkey went as far as threatening Armenia with war in case the later intervened in the territory of Nakhchivan[ix].

Regarding the Mediterranean a significant pillar of Turkey grand policy is Syria. Turkey’s policy toward Syria has been shaped by a complex interplay of security concerns, what sees as ‘humanitarian obligations’, and geopolitical ambitions. Since the outbreak of the Syrian civil war in 2011, Turkey has transitioned from fostering close ties with the Assad government to becoming one of the most active external actors in the conflict[x]. This shift reflects Turkey’s evolving strategic priorities and its efforts to address threats emanating from its southern border as and to expand its sphere of influence in to the country[xi]. Its key objectives are to prevent the establishment of a Kurdish autonomous region in northern Syria, which Ankara views as a direct threat to its territorial integrity due to its links with the Kurdistan Workers’ Party (PKK), and to combat what sees as terrorist groups, that operate near its borders. Further Turkey looks to secure its southern border to prevent cross-border attacks, smuggling, and infiltration by armed groups, while establishing a buffer zone in northern Syria to protect Turkish territory. Those actions as and its intervention in Syria, is part of a broader geopolitical agenda that looks to enhance its role as a key power broker in the Syrian conflict and its eventual resolution, while counterbalance the influence of rival powers, including Russia, Iran, and the U.S., in Syria.

In this respect Turkey has taken a series of actions in Syria that include a number of operations that took place from 2016 to 2020, that aimed to reduce Kurdish presence in the Syrian Turkish borders and protect Turkish backed armed groups[xii]. Those military operations in northern Syria, aimed at addressing its security concerns and creating zones of influence while provided political, military, and logistical support to opposition groups, particularly the Syrian National Army (SNA)[xiii] and other factions opposed to the Assad regime. This effort began in 2012 and until the fall of the Asad Regime all areas outside the control of the Syrian Democratic Forces and the Asad Forces were under Turkish patronage one way or another. The SNA a coalition of 22 rebel militias with a force of 70.000 armed personnel is the cornerstone of the Turkish policy in Syria and many times referred as the ‘Turkish Free Syrian Army’[xiv]. The SNA is the effort to create something that resembles a regular army under Turkish command and directions, and as such serving as Turkish instrument in Syria. It is those fighters that Turkey often use in Libya and in Armenia to reinforce its allies there.

Those fighters are not only trained in Syria but also in the Ulasli camp[xv] on the Marmara region in the Golcuk distict of Kocaeli. This former Turkish navy facility under the name of ‘Navla Forces Command Ulasli Special Education Center Command’, has a capacity of 600 personnel and the training is taking place by the SADAT private security company, the Turkish equilevent of Wanger. As such it was in Syria where it was first developed the new way of policy of Turkey, that of the involvement in proxy warfare using local forces boosted by quasi-governmental agencies such as the SADAT. A policy that was expanded as it was noted in Azerbaijan and Libya.

With its interference in the Syrian conflict, Turkey has achieved to established control over significant portions of northern Syria, creating a buffer zone and reducing cross-border threats while positioning itself as an indispensable actor in the Syrian conflict, capable of influencing negotiations and the future of the region. Further the
Turkish military operations have disrupted YPG control in northern Syria and prevented the establishment of a contiguous Kurdish-controlled region while the SNA action has resulted to the creation of three semi-autonomous Turkish protectorates in Azaz-Jarabulus, Afrin and Tal Abyad-Ras Al-Ayn[xvi].

 

Turkey’s Syria policy reflects a delicate balancing act between national security and geopolitical ambitions. While Ankara has achieved notable successes in securing its borders and asserting its influence, it faces significant challenges in managing the long-term consequences of its involvement in Syria. As the conflict evolves, Turkey’s ability to navigate complex alliances and address domestic pressures will be critical in shaping the future of its Syria policy. Gaining a foothold in Syria or as the situation is developed the whole of Syria under its sphere of influence, it will allow Tukey to expand its claims and influence in the eastern coastline of the Mediterranean and to further exercise influence in the Middle East.

Libya is another focus point in its grand strategy and it has become a focal point of its foreign policy, particularly since the outbreak of Libya’s civil conflict in 2011. This policy reflects Ankara’s strategic ambitions in the Eastern Mediterranean, its desire to project influence in North Africa, and its commitment to supporting political allies in the region. Significant reason to Turkeys involvement in the Libyan civil war has the discovery of large amounts of hydrocarbon resources in the adjust sea as and the exclusion of its self from the energy politics of Eastern Mediterranean[xvii].

Turkey’s engagement in Libya is multidimensional, encompassing military, economic, political, and energy interests. As such the key objectives of Turkey’s policy in Libya is to back the Government of National Accord (GNA) in Tripoli, led by Fayez al-Sarraj, as opposed to the rival Libyan National Army (LNA) led by Khalifa Haftar. This aligns with Turkey’s broader regional policy of supporting Islamist-leaning political factions, often tied to the Muslim Brotherhood. Further Turkey sees Libya as a gateway to expand its influence in North Africa and countering rivals such as Egypt, the UAE, and France, who support Haftar’s LNA, while securing its energy needs and assert its maritime claims in the Eastern Mediterranean through agreements on exclusive economic zones (EEZs).This policy is fallowing the lines of the ‘Blue Homeland’ doctrine according to the general perception to expand its maritime borders and  secure what Ankara sees as its geopolitical interests[xviii].

In order to achieve those targets, Turkey has proceeded in a number of actions that include military aid and support, where in November 2019, Turkey signed two landmark agreements with the GNA. One defined EEZs between Turkey and Libya and so bolstering Turkey’s claims in the Eastern Mediterranean and second Security Cooperation Agreement, Providing the legal framework for Turkey’s military assistance to the GNA. Those agreements have created the codex for the deployment of forces and equipment that include the dispatch of military advisors, drones, and advanced weapons to support the GNA[xix] during its conflict with the LNA. Further Turkey facilitated the deployment of Syrian mercenaries to bolster GNA forces on the ground. As such the Turkish military support was pivotal in helping the GNA repel Haftar’s forces, particularly in the Battle of Tripoli in 2020. For the matter Turkey went as far as actively supporting the GNA with its own forces as President Erdogan stated in February 2020 that “our gallant soldiers together with our units from the Syrian National Army are now in Libya”[xx]. Notably the cooperation had already began since 2013 when SADAT signed an agreement with the Government of National Accord (GNA)[xxi] regarding the construction of a military sport facility and vehicle maintenance structure. SADAT was again the organization that took the initiative and managed and forward Syrian fighters in Libya, their numbers estimated anywhere between 5.000 and 17.000[xxii].

Turkeys’ involvement in Libya is the epitome of her policy in the Eastern Mediterranean and looks at broadening its strategic influence in the region[xxiii]. The 2019 maritime agreement with the GNA challenged rival claims in the Eastern Mediterranean, particularly those of Greece, Cyprus, and Egypt. This agreement looks so Turkey can have a say in the exploitation of energy resources in the region. Further, Libya’s vast oil reserves are another incentive for Turkish involvement, as Ankara seeks favorable terms for future energy cooperation, while at the same time, Turkey uses its presence in Libya to counterbalance the influence of countries like Egypt, the UAE, and France, which back Haftar and oppose Turkey’s regional ambitions and establishing itself as a key power broker in Libya, enhancing its geopolitical influence in North Africa[xxiv] and the Mediterranean. Turkey’s policy toward Libya reflects its broader ambitions to project power and influence in the Eastern Mediterranean and North Africa. By combining military intervention, diplomatic engagement, and economic cooperation, Ankara has positioned itself as a critical player in Libya’s future. However, the challenges of geopolitical rivalries, Libya’s internal instability, and the balancing act between its ambitions and regional realities will shape the trajectory of Turkey’s Libya policy in the years to come. Further Ankara’s Libya policy reflects its desire of the Blue Homeland where Turkey is planning to use its influence to establish its desires for control of the resources of the Eastern Mediterranean as it has been displayed by the relative memorandum.

Turkey’s policy toward Somalia has evolved into one of the most comprehensive and multifaceted relationships in its African diplomacy. Since the early 2010s, Turkey has emerged as one of Somalia’s most influential partners, blending humanitarian, economic, and military support with a broader vision of regional engagement[xxv]. This relationship reflects Turkey’s aspirations to expand its influence in the Horn of Africa while contributing to Somalia’s stabilization and development. Turkey has invested heavily in rebuilding Somalia’s infrastructure, including hospitals, schools, and roads. Turkish businesses are active in Somalia, particularly in construction, transportation, and energy sectors. Somalia is also a growing market for Turkish exports, with trade volumes steadily increasing.

Its military involvement is another aspect at the epicenter of Turkey’s Somalia policy where for its role in rebuilding the Somali National Army (SNA), navy and security forces is expected to receive in return the 30% of Somalian Exclusive Economic Zone[xxvi]. Further Turkey has established a military training base, TURKSOM[xxvii], in Mogadishu since 2017, its largest overseas military facility. This base has trained thousands of Somali soldiers, aiming to enhance the country’s security and counterterrorism capabilities. Turkey also supports Somalia’s fight against the extremist group Al-Shabaab, which poses a significant threat to the country’s stability. Turkish-trained Somali forces have been instrumental in counterterrorism operations while it has provided military equipment and logistical support to strengthen Somalia’s defense infrastructure.

Turkeys’ involvement in Somalia is part of its gran strategy that looks Somalia as a gateway to the Horn of Africa, a region critical for maritime trade routes and geopolitical influence.  This cooperation was ratified again in June 17th when the Somali President meet with the Turkish Foreign Minister as part of the meetings following the two major agreements signed between Turkey and Somalia in 2024 regarding maritime and defense issues as and oil and gas cooperation[xxviii]. Its engagement with Somalia bolsters its role as a key player in African diplomacy. While its embassy serves as a hub for Turkish-African relations. As such Turkey’s sustained engagement has positioned it as one of Somalia’s most trusted allies, fostering a relationship characterized by mutual respect and cooperation. And through its presence in Somalia, Turkey has expanded its influence in the Horn of Africa, gaining access to strategic maritime routes and countering the presence of rival powers like the UAE and China. Turkey’s policy toward Somalia represents a blend of humanitarian commitment, strategic interest, and cultural diplomacy. By investing in Somalia’s stabilization and development, Turkey has not only solidified its role as a key partner to Mogadishu but also enhanced its influence in the Horn of Africa and beyond.

A policy that began with the Africa Action Plan in 1998 and evolved in Turkey becoming a strategic partner of the African Union by 2008. The results are diplomatic beside strategic, as when Turkey made its successful bid to become a nonpermanent member of the UN Security Council in 2009, it had gained the support of fifty one of the fifty-three African states. Today up to thirty African states have singed security agreements with Turkey and it is a member of the African Development Bank Group since 2013. Further Turkey has a keen interest in promoting its defense industry in the African states and becoming a security partner, a move that manage with great success[xxix].

However, the Turkish influence expands beyond the Caucasus and the communication line Eastern Mediterranean – Black Sea and Turkey seeks to exercise influence also in the Balkans and most notably Albania. Turkey’s military and economic presence in Albania reflects a strategic partnership that has deepened in recent years. This relationship is part of Turkey’s broader efforts to expand its influence in the Balkans, a region with historical, cultural, and geopolitical significance to Ankara. Albania, given its predominantly Muslim population and historical ties with the Ottoman Empire, is a key focus of Turkish outreach.

Turkey plays a pivotal role in supporting and modernizing Albania’s military. Turkey has actively provided military assistance to Albania, including training programs, equipment donations, and infrastructure development. Turkish military academies have trained numerous Albanian officers, fostering a close relationship between the armed forces of the two nations. Additionally, Turkey has been involved in the modernization of Albanian military bases, most notably the Ku cove Air Base, which is being transformed into a NATO facility with Turkish support. Further it has taken use of former Soviet naval bases in Albania that allows its projection of power into the Central Mediterranean and the Adriatic Sea.

Beyond direct military cooperation, Turkey’s influence extends to its efforts in promoting security initiatives in the region. This includes counter-terrorism cooperation and intelligence sharing, particularly concerning extremist groups. These partnerships bolster Turkey’s strategic foothold in Albania and reinforce its role as a key security actor in the Balkans. Economically, Turkey is one of Albania’s largest foreign investors, with significant contributions in sectors such as energy, infrastructure, banking, and telecommunications. Turkish companies have invested heavily in Albanian infrastructure, including the construction of roads, airports, and power plants. The Turkish-owned Banka Kombëtare Tregtare (BKT) is one of the leading financial institutions in Albania, further embedding Turkey’s economic presence.

Turkey’s growing military and economic influence in Albania aligns with its broader ambition to reassert itself as a key player in the Balkans. This presence strengthens Turkey’s geopolitical reach while providing Albania with much-needed economic support and military modernization. The policy of infiltration in Albania is part of the general concept of Turkey’s policy of Strategic depth, and as such Albania operates as a foothold of Ankara desires in the region. By strengthening Albanian roles in the Western Balkans, Ankara has found a way in to FYROM, Kosovo and Bosnia Herzegovina through a general policy that looks through military cooperations, trade and investment to also revive the modern Neo-Ottomanic self-perception and Identity[xxx].

Never the less although out of the main area of the Eastern Mediterranean -North Africa- Red Sea space, Turkey has been madding also similar infiltrations in Qatar, based on the similarities regarding Sunni political Islamism and shared adversaries, Turkey has deployed troops in the Gulf state since 2015. The military cooperation includes both land as and naval bases in the area, while the Turkish military industry has achieved significant sales as the procurement from Qatar military of the TB 2 armed drones. Further cooperation between naval firms of the two states have also taken place[xxxi].

Turkey’s satellite states policy is not without its challenges, critics accuse Turkey of attempting to resurrect Ottoman-era dominance, leading to resistance from nationalist factions in some states. The strain on Turkey’s economy, including inflation and currency depreciation, has raised questions about its ability to sustain its expansive foreign policy ambitions. Turkey’s actions often bring it into conflict with major powers like Russia, the EU, and the U.S., complicating its efforts to maintain a balanced foreign policy. Turkey’s satellite states policy reflects its ambition to reassert itself as a regional and global power. By combining economic, cultural, and military tools, Ankara has effectively built spheres of influence that enhance its strategic depth and bolster its standing on the world stage. However, balancing these ambitions with domestic challenges and international rivalries will remain a critical test for Turkey’s policymakers in the years ahead.

[i] Robinson K. (July 11, 2023) ‘Turkey’s Growing Foreign Policy Ambitions’ Council on Foreign Affairs.

[ii] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

[iii] Sarian Ara Joseph (January 4, 2025), “Proxy vs Surrogate Warfare: Analyzing Turkey’s Strategic Ambitions in Syria’,

[iv] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

[v] ‘A Comparative Analysis of Turkish Foreign Policy on the Azerbaijan -Armenia Conflict (1988-2020)’, Insight Turkey, June 25 2023

[vi] Veliyev Cavid (August 20, 2023),’Azerbaijan-Turliye Military Relations in the Shadow of the Negotiations with Armenia;, Moshe Dayan Center.

[vii] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

[viii] A Comparative Analysis of Turkish Foreign Policy on the Azerbaijan -Armenia Conflict (1988-2020)’, Insight Turkey, June 25 2023

[ix] A Comparative Analysis of Turkish Foreign Policy on the Azerbaijan -Armenia Conflict (1988-2020)’, Insight Turkey, June 25 2023

[x] Yuksel Engin ( April 31, 2020) p 139, ‘Turkey’s approach to proxy war in the Middle East and North Africa’, Security and Defence Quarterly

[xi] Yuksel Engin ( April 31, 2020), ‘Turkey’s approach to proxy war in the Middle East and North Africa’, Security and Defence Quarterly.

[xii] Sarlis M. ‘Turkey’s regional policy in the shadow of the Gaza War’, Moshe Dayan Center for Middle Eastern Studies.

[xiii] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

[xiv] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

[xv] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

[xvi] Yuksel Engin ( April 31, 2020) p 144, ‘Turkey’s approach to proxy war in the Middle East and North Africa’, Security and Defence Quarterly.

[xvii] Yuksel Engin ( April 31, 2020) p 140, ‘Turkey’s approach to proxy war in the Middle East and North Africa’, Security and Defence Quarterly.

[xviii] Susler Bugra (August 2022), ‘Turkey’s involvement in the Libyan Conflict, the Geopolitics of the Eastern Mediterranean and Drone Warfare’, LSE Ideas, Strategic update

[xix] Yuksel Engin ( April 31, 2020) p 145, ‘Turkey’s approach to proxy war in the Middle East and North Africa’, Security and Defence Quarterly.

[xx] Yuksel Engin ( April 31, 2020) p 146, ‘Turkey’s approach to proxy war in the Middle East and North Africa’, Security and Defence Quarterly.

[xxi] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

[xxii] Spyer Jonathan (August 5, 2024), ‘Why Turkeys Erdogan Threatened Israel with a Proxy War’, The Jerusalem Post.

[xxiii] Susler Bugra (August 2022), ‘Turkey’s involvement in the Libyan Conflict, the Geopolitics of the Eastern Mediterranean and Drone Warfare’, LSE Ideas, Strategic update

[xxiv] Susler Bugra (August 2022), ‘Turkey’s involvement in the Libyan Conflict, the Geopolitics of the Eastern Mediterranean and Drone Warfare’, LSE Ideas, Strategic update

[xxv] Baez Kiran (June 18, 2024), ‘Turkey singed two major deals with Somalia, Will it be able to implement them?’, Atlantic council.

[xxvi] Baez Kiran (June 18, 2024), ‘Turkey singed two major deals with Somalia, Will it be able to implement them?’, Atlantic council.

[xxvii] Demirtas Tunc (January 3 2025), ‘Turkiye’s strategic role in Somalia’s development and security’, Anadolu Ajanci

[xxviii] Baez Kiran (June 18, 2024), ‘Turkey singed two major deals with Somalia, Will it be able to implement them?’, Atlantic council.

[xxix] Donelli Federico (February 29th 2024), ‘Red Sea politics: Why Turkey is helping Somalia defend its waters’, Defence Web.

[xxx] Lami Blendi (January-April 2017),’ Influence of Turkish Foreign Policy in Albania’, European Journal of Multidisciplinary Studies,

[xxxi]  Cohen Hay Eytan (January 27 2021), “Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

 

 

Η Τουρκική περιφερειακή στρατηγική, δημιουργώντας ένα σύστημα δορυφόρων.

Κωνσταντίνος Κύπριος, Στρατηγικός αναλυτής EastMed Strategic Studies Institute

 

Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας έχει μετεξελιχθεί σημαντικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, μεταβαίνοντας από την παραδοσιακή δυτικοκεντρική προσέγγισή της σε μια πιο αυτόνομη, πολυδιάστατη στρατηγική. Ένα κρίσιμο στοιχείο αυτής της μεταμόρφωσης είναι η υιοθέτηση της λεγόμενης «πολιτικής δορυφορικών κρατών» της Τουρκίας, ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την αυξανόμενη επιρροή της Άγκυρας σε κράτη που είναι πολιτικά, οικονομικά και πολιτισμικά ευθυγραμμισμένα μαζί της, τόσο στον εγγύς χώρο της όσο και πέρα από αυτόν. Η στρατηγική θέση της Τουρκίας στο σταυροδρόμι της Ευρώπης, της Ασίας και της Μέσης Ανατολής της επιτρέπει να προβάλλει ισχύ σε αυτές τις περιοχές. Μέσω της ενίσχυσης συμμαχιών και εξαρτήσεων και της προώθησης στρατιωτικών παρεμβάσεων[i], η Τουρκία επιδιώκει να ενισχύσει την περιφερειακή της επιρροή, να διασφαλίσει τα σύνορά της και να προβάλλει ισχύ στις γύρω περιοχές[ii]. Επιπλέον, με την επέκταση των εξαγωγικών αγορών και τη διασφάλιση των ενεργειακών οδών, επιδιώκει να εδραιώσει ισχυρότερους δεσμούς με γειτονικά κράτη και να ελέγξει τις αντίστοιχες περιοχές. Με την καλλιέργεια σχέσεων τύπου δορυφόρων, η Τουρκία διασφαλίζει την πρόσβαση σε ζωτικούς πόρους και εμπορικούς διαδρόμους, ενώ της επιτρέπει να προβάλλει ισχύ και να παρουσιάζεται ως η κυρίαρχη περιφερειακή δύναμη.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Τουρκία χρησιμοποιεί διάφορα μέσα για την επίτευξη αυτής της πολιτικής. Επικαλούμενη την οθωμανική κληρονομιά και τις κοινές πολιτιστικές και θρησκευτικές συνδέσεις, ιδιαίτερα με τα τουρκικά και τα μουσουλμανικά έθνη, η Τουρκία επιδιώκει να αναζωπυρώσει ιστορικούς δεσμούς, διασφαλίζοντας ότι ευθυγραμμίζονται με τα στρατηγικά συμφέροντα της. Με αυτόν τον τρόπο θεωρεί ότι μειώνονται απειλές εναντίον της όπως η τρομοκρατία, οι προσφυγικές ροές και οι εξωτερικές παρεμβάσεις από ανταγωνιστικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων της Ρωσίας, της Ε.Ε. ή ακόμη και των Η.Π.Α. Με την εδραίωση στρατιωτικού ελέγχου, την επένδυση και την προώθηση του τουρκικού πολιτισμού, η Άγκυρα επιδιώκει να επεκτείνει την επιρροή της σε όλη την αντίστοιχη περιοχή και να την ενισχύσει. Έτσι, επιδιώκει να επεκτείνει τα φυσικά και πολιτικά της σύνορα και να αναβιώσει την ιστορική της επιρροή[iii].

Για να ασκήσει επιρροή στα κράτη που θέλει να ενσωματώσει στο δορυφορικό της σύστημα, η Τουρκία χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό μέσων ισχύος. Μέσω εμπορικών συμφωνιών, άμεσων ξένων επενδύσεων και αναπτυξιακών έργων, η Τουρκία έχει γίνει βασικός οικονομικός εταίρος για πολλές χώρες στα Βαλκάνια, τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία. Για παράδειγμα, τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες κυριαρχούν σε έργα υποδομής σε αυτές τις περιοχές. Ο Οργανισμός Τουρκικής Συνεργασίας και Συντονισμού (TİKA) και οργανισμοί όπως το Ινστιτούτο Yunus Emre προωθούν την τουρκική γλώσσα, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση στο εξωτερικό, καλλιεργώντας μια ευνοϊκή εικόνα της Τουρκίας. Υποτροφίες για φοιτητές από συμμαχικά κράτη ενισχύουν περαιτέρω τους δεσμούς. Επιπλέον, η αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας έχει αναδειχθεί ως ισχυρό εργαλείο επιρροής, προμηθεύοντας drones, στρατιωτικό εξοπλισμό και εκπαίδευση, η Άγκυρα έχει εμβαθύνει τις στρατιωτικές σχέσεις με χώρες όπως το Αζερμπαϊτζάν, την Σομαλία και το Κατάρ. Παράλληλα, αναπτύσσει πληρεξούσιους σε αυτά τα κράτη για να ενισχύσει τη θέση τους, αλλά και τη δική της[iv]. Ο πόλεμος στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020 ανέδειξε την ικανότητα της Τουρκίας να μεταβάλει τις περιφερειακές ισορροπίες υπέρ των συμμάχων της.

Τέλος, η Τουρκία ασκεί Πολιτική Υποστήριξης και Ενεργειακή Διπλωματία. Μέσω της πρώτης, συχνά λειτουργεί ως προστάτης κυβερνήσεων ή πολιτικών κινημάτων που ευθυγραμμίζονται με την ιδεολογία της, ιδιαίτερα ισλαμιστικών ή εθνικιστικών ομάδων. Αυτή η υποστήριξη έχει φανεί στη Λιβύη, όπου η Τουρκία υποστήριξε την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA), και στη Συρία, όπου έχει υποστηρίξει φατρίες της αντιπολίτευσης. Η δεύτερη, αποτελεί μέρος της φιλοδοξίας της να γίνει ενεργειακός κόμβος και έχει οδηγήσει σε συνεργασίες με κράτη που παρέχουν κρίσιμες διαμετακομιστικές διαδρομές ή ενεργειακούς πόρους, όπως το Αζερμπαϊτζάν μέσω του Διανατολικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (TANAP).

Έτσι, η Τουρκία οικοδομεί ένα δίκτυο δορυφορικών κρατών από τον Καύκασο και τη Μεσόγειο έως την Ερυθρά Θάλασσα. Το πιο σημαντικό κράτος σύμμαχος στο βορρά είναι το Αζερμπαϊτζάν. Η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν μοιράζονται μια ισχυρή και πολυδιάστατη σχέση, βαθιά ριζωμένη σε ιστορικούς, πολιτιστικούς και γεωπολιτικούς παράγοντες. Η φράση «ένα έθνος, δύο κράτη», που διατυπώθηκε δημόσια από τον πρώην πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Χεϊντάρ Αλίεφ, συνοψίζει τη μοναδική φύση αυτής της διμερούς συνεργασίας. Η πολιτική της Τουρκίας προς το Αζερμπαϊτζάν αντικατοπτρίζει τα στρατηγικά της συμφέροντα, τις περιφερειακές φιλοδοξίες και τη δέσμευση να καλλιεργήσει μια συμμαχία που είναι αμοιβαία επωφελής σε τομείς όπως η ασφάλεια, η ενέργεια και ο πολιτισμός.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Τουρκία έχει ενσωματώσει μια πολιτική προς το Αζερμπαϊτζάν που στοχεύει στην ενίσχυση της στρατηγικής και πολιτικής συνεργασίας υποστηρίζοντας την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητά του, ιδίως σε σχέση με τη σύγκρουση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ[v]. Η Άγκυρα υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής του Αζερμπαϊτζάν σε διεθνή φόρουμ, αμφισβητώντας τη θέση της Αρμενίας και προωθώντας αποφάσεις που ευνοούν το Μπακού. Επιπλέον, έχουν ενισχυθεί οι Διμερείς Σχέσεις, με την Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν να θεσμοθετούν τη συνεργασία τους μέσω συμφωνιών όπως η Συμφωνία Στρατηγικής Συνεργασίας και Αμοιβαίας Υποστήριξης (2010), η οποία υπογραμμίζει τη δέσμευσή τους για συλλογική άμυνα και κοινή δράση σε περίπτωση επίθεσης κατά οποιουδήποτε από τα δύο κράτη. Αυτή η συνεργασία επιβεβαιώθηκε περαιτέρω στις 15 Ιουνίου 2021 με τη Διακήρυξη της Σούσα, στην οποία όλες οι σχετικές συμφωνίες αναβαθμίστηκαν σε επίπεδο συμμαχίας[vi].

Στο επίκεντρο αυτής της συνεργασίας βρίσκεται η στρατιωτική συνεργασία τους. Η Τουρκία παρέχει στρατιωτική εκπαίδευση, όπλα και σύγχρονο εξοπλισμό στις ένοπλες δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν, ενώ κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Πολέμου στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η Τουρκία έπαιξε καθοριστικό ρόλο παρέχοντας στο Αζερμπαϊτζάν drones Bayraktar TB2, στρατιωτικούς συμβούλους και πολιτική υποστήριξη, καθώς και αριθμό Σύριων μαχητών που ενίσχυσαν τις ένοπλες δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν[vii]. Αυτό βελτίωσε σημαντικά τις επιχειρησιακές ικανότητες του Αζερμπαϊτζάν, οδηγώντας στη νίκη του στη σύγκρουση. Επιπλέον, τακτικές κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, όπως η «TurAz Eagle», πραγματοποιούνται για την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας και της ετοιμότητας μεταξύ των ενόπλων δυνάμεών τους. Αυτή η συνεργασία αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής συνεργασίας και διείσδυσης της Τουρκίας στη χώρα, η οποία ξεκίνησε το 2011 και μέχρι το 2020 οδήγησε το Αζερμπαϊτζάν στο να αποκτήσει μεγάλο αριθμό στρατιωτικού εξοπλισμού από την Τουρκία. Συγκεκριμένα, το 2020 οι αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού από την Τουρκία ανήλθαν σε 120 εκατομμύρια δολάρια[viii].

Βασικό στοιχείο της πολιτικής αυτής είναι η ενεργειακή και οικονομική συνεργασία μεταξύ των δύο κρατών. Ο ενεργειακός τομέας αποτελεί κεντρικό πυλώνα της συνεργασίας Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν. Οι ενεργειακοί πόροι του Αζερμπαϊτζάν διοχετεύονται στις διεθνείς αγορές μέσω της Τουρκίας, ενισχύοντας τους ρόλους και των δύο εθνών ως κρίσιμων παικτών στη δυναμική της περιφερειακής ενέργειας. Βασικά έργα περιλαμβάνουν τον Αγωγό Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχάν (BTC), που μεταφέρει αζερικό πετρέλαιο στην Τουρκία και από εκεί στις παγκόσμιες αγορές, και τον Διανατολικό Αγωγό Φυσικού Αερίου (TANAP), έναν ζωτικής σημασίας σύνδεσμο του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου που μεταφέρει αζερικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Τουρκίας.

Στην τουρκική γεωπολιτική στρατηγική, η Τουρκία βλέπει το Αζερμπαϊτζάν ως γέφυρα προς την Κεντρική Ασία και ως βασικό εταίρο στις ευρύτερες προσπάθειές της να ενώσει τα τουρκόφωνα έθνη υπό πλαίσια όπως ο Οργανισμός Τουρκόφωνων Κρατών (OTS). Μέσω της ευθυγράμμισης με το Αζερμπαϊτζάν, η Τουρκία επιδιώκει να αντιμετωπίσει την επιρροή περιφερειακών δυνάμεων, όπως η Ρωσία και το Ιράν. Υποστηρίζοντας την ανεξαρτησία του Αζερμπαϊτζάν και ενισχύοντας τους διμερείς δεσμούς, η Τουρκία αυξάνει το στρατηγικό της βάθος στον Καύκασο.

Επιπλέον, ο πόλεμος του 2020 αποτέλεσε σημείο καμπής, με την Τουρκία να αναδεικνύεται ως ο πιο σταθερός σύμμαχος του Αζερμπαϊτζάν. Η νίκη άνοιξε επίσης τον δρόμο για βαθύτερη εμπλοκή της Τουρκίας στον Καύκασο, περιλαμβάνοντας συζητήσεις για περιφερειακά έργα συνδεσιμότητας, όπως ο Διάδρομος Ζανγκεζούρ. Η Διακήρυξη της Σούσα, που υπογράφηκε στην ομώνυμη πόλη, επιβεβαίωσε τη στρατηγική συνεργασία μεταξύ των δύο εθνών, δίνοντας έμφαση στη συνεργασία σε θέματα άμυνας, ενέργειας και περιφερειακών ζητημάτων. Επιπλέον, καθώς η Ευρώπη αναζητά εναλλακτικές πηγές ενέργειας πέρα από τη Ρωσία, η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν έχουν εντείνει τη συνεργασία τους για την επέκταση του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, ενισχύοντας τους ρόλους τους ως βασικοί πάροχοι. Η πολιτική της Τουρκίας προς το Αζερμπαϊτζάν αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της περιφερειακής της στρατηγικής, συνδυάζοντας κοινή κληρονομιά με αμοιβαία στρατηγικά συμφέροντα.

Με την ανάπτυξη μιας βαθιάς και πολυδιάστατης συνεργασίας, η Άγκυρα όχι μόνο ενισχύει την επιρροή της στον Καύκασο αλλά και ενδυναμώνει τον ρόλο της ως βασική περιφερειακή δύναμη στην περιοχή. Αυτή η επιθυμία υφίσταται από την οθωμανική περίοδο, όταν κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Τουρκία επεκτάθηκε στον Καύκασο ακόμη και όταν τα συμμαχικά στρατεύματα είχαν φτάσει στο Χαλέπι της Μέσης Ανατολής. Η επιθυμία αυτή στοχεύει στην ένωση των τουρκόφωνων λαών της περιοχής υπό την τουρκική σημαία και στον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πηγών πετρελαίου. Καθώς η συμμαχία συνεχίζει να εξελίσσεται, είναι πιθανό να παραμείνει ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό της γεωπολιτικής της περιοχής, με την Τουρκία χαρακτηριστικά να φτάνει ακόμα και στο σημείο να απειλήσει την Αρμενία με πόλεμο σε περίπτωση που αυτή επενέβαινε στην περιοχή του Ναχτσιβάν[ix].

Όσον αφορά τη Μεσόγειο, ένας σημαντικός πυλώνας της ευρύτερης πολιτικής της Τουρκίας είναι η Συρία. Η πολιτική της Τουρκίας προς τη Συρία έχει διαμορφωθεί από μια σύνθετη αλληλεπίδραση ‘θεμάτων’ ασφαλείας, αυτό που θεωρεί «ανθρωπιστικές υποχρεώσεις» και γεωπολιτικές φιλοδοξίες. Από το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου στη Συρία το 2011, η Τουρκία έχει μεταβεί από τη διατήρηση στενών σχέσεων με την κυβέρνηση Άσαντ στο να γίνει ένας από τους πιο ενεργούς εξωτερικούς παράγοντες στη σύγκρουση[x].

Αυτή η αλλαγή αντικατοπτρίζει τις εξελισσόμενες στρατηγικές προτεραιότητες της Τουρκίας και τις προσπάθειές της να αντιμετωπίσει απειλές που προέρχονται από τα νότια σύνορά της, καθώς και να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της στη χώρα[xi]. Τα βασικά της αντικείμενα είναι η αποτροπή της δημιουργίας μιας κουρδικής αυτόνομης περιοχής στη βόρεια Συρία, την οποία η Άγκυρα θεωρεί άμεση απειλή για την εδαφική της ακεραιότητα λόγω των συνδέσεών της με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), καθώς και η καταπολέμηση ομάδων που θεωρεί τρομοκρατικές και δρουν κοντά στα σύνορά της.

Επιπλέον, η Τουρκία επιδιώκει να διασφαλίσει τα νότια σύνορά της για να αποτρέψει διασυνοριακές επιθέσεις, λαθρεμπόριο και διείσδυση ένοπλων ομάδων, ενώ δημιουργεί μια ζώνη ασφαλείας στη βόρεια Συρία για να προστατεύσει το τουρκικό έδαφος. Αυτές οι δράσεις, καθώς και η παρέμβασή της στη Συρία, αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης γεωπολιτικής ατζέντας που στοχεύει στην ενίσχυση του ρόλου της ως βασικού μεσολαβητή στη συριακή σύγκρουση και την τελική της επίλυση, ενώ ταυτόχρονα εξισορροπεί την επιρροή ανταγωνιστικών δυνάμεων, όπως η Ρωσία, το Ιράν και οι Η.Π.Α., στη Συρία.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Τουρκία έχει προβεί σε μια σειρά ενεργειών στη Συρία, που περιλαμβάνουν μια σειρά επιχειρήσεων από το 2016 έως το 2020, με στόχο τη μείωση της κουρδικής παρουσίας στα τουρκοσυριακά σύνορα και την προστασία ένοπλων ομάδων που υποστηρίζονται από την Τουρκία[xii]. Αυτές οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία είχαν σκοπό να αντιμετωπίσουν ‘απειλές’ ασφαλείας, να δημιουργήσουν ζώνες επιρροής, ενώ παράλληλα παρείχαν πολιτική, στρατιωτική και υλικοτεχνική υποστήριξη σε ομάδες της αντιπολίτευσης, ιδίως στον Συριακό Εθνικό Στρατό (SNA)[xiii] και άλλες φατρίες που αντιτίθενται στο καθεστώς Άσαντ. Αυτή η προσπάθεια ξεκίνησε το 2012 και μέχρι την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, όλες οι περιοχές εκτός ελέγχου των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων και των δυνάμεων του Άσαντ βρίσκονταν υπό τουρκική επιρροή με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.

Ο SNA, ένας συνασπισμός 22 ανταρτικών πολιτοφυλακών με δύναμη 70.000 ενόπλων, αποτελεί τη βάση της τουρκικής πολιτικής στη Συρία και συχνά αναφέρεται ως ο «Τουρκικός Ελεύθερος Συριακός Στρατός»[xiv]. Ο SNA αποτελεί την προσπάθεια δημιουργίας ενός τακτικού στρατού υπό τουρκική διοίκηση και κατεύθυνση, λειτουργώντας ως τουρκικό εργαλείο στη Συρία. Είναι αυτοί οι μαχητές που η Τουρκία χρησιμοποιεί συχνά στη Λιβύη και στην Αρμενία για να ενισχύσει τους συμμάχους της εκεί.

Αυτοί οι μαχητές εκπαιδεύονται όχι μόνο στη Συρία, αλλά και στο στρατόπεδο Ουλάσλι[xv] στην περιοχή Μαρμαρά, στην επαρχία Κοτζάελι. Αυτή η πρώην ναυτική εγκατάσταση της Τουρκίας, υπό την ονομασία «Navla Forces Command Ulasli Special Education Center Command», έχει χωρητικότητα 600 ατόμων και η εκπαίδευση πραγματοποιείται από την ιδιωτική εταιρεία ασφάλειας SADAT, την τουρκική εκδοχή της Wagner. Ως εκ τούτου, στη Συρία αναπτύχθηκε για πρώτη φορά η νέα πολιτική της Τουρκίας, που αφορά την εμπλοκή σε πολέμους μέσω πληρεξουσίων χρησιμοποιώντας τοπικές δυνάμεις ενισχυμένες από ημι-κυβερνητικούς οργανισμούς, όπως η SADAT. Αυτή η πολιτική επεκτάθηκε και στο Αζερμπαϊτζάν και στη Λιβύη.

Με την παρέμβασή της στη συριακή σύγκρουση, η Τουρκία έχει καταφέρει να εδραιώσει τον έλεγχό της σε σημαντικά τμήματα της βόρειας Συρίας, δημιουργώντας ζώνη ασφαλείας και μειώνοντας τις ‘απειλές’ διασυνοριακής φύσης, ενώ παράλληλα εδραιώνεται ως αδιαμφισβήτητος παράγοντας στη σύγκρουση της Συρίας, με δυνατότητα επηρεασμού των διαπραγματεύσεων και του μέλλοντος της περιοχής. Οι τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις έχουν διαταράξει τον έλεγχο των YPG στη βόρεια Συρία και έχουν αποτρέψει τη δημιουργία μιας συνεχούς κουρδικής ελεγχόμενης περιοχής, ενώ οι δράσεις του SNA έχουν οδηγήσει στη δημιουργία τριών ημιαυτόνομων τουρκικών προτεκτοράτων στο Αζάζ-Τζαραμπουλούς, στο Αφρίν και στο Ταλ Αμπιάντ-Ρας Αλ Άιν[xvi].

Η πολιτική της Τουρκίας στη Συρία αντικατοπτρίζει μια λεπτή ισορροπία μεταξύ εθνικής ασφάλειας και γεωπολιτικών φιλοδοξιών. Ενώ η Άγκυρα έχει πετύχει αξιοσημείωτες επιτυχίες στην εξασφάλιση των συνόρων της και στην επιβολή της επιρροής της, αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις στη διαχείριση των μακροπρόθεσμων συνεπειών της εμπλοκής της στη Συρία. Αποκτώντας ισχυρό έρεισμα στη Συρία ή, καθώς εξελίσσεται η κατάσταση, θέτοντας όλη τη Συρία υπό τη σφαίρα επιρροής της, η Τουρκία φιλοδοξεί να επεκτείνει τις διεκδικήσεις και την επιρροή της στην ανατολική ακτή της Μεσογείου και να ασκήσει περαιτέρω επιρροή στη Μέση Ανατολή

Η Λιβύη αποτελεί ένα ακόμη σημείο εστίασης στην υψηλή στρατηγική της Τουρκίας και έχει γίνει το επίκεντρο της εξωτερικής της πολιτικής, ιδιαίτερα από την έκρηξη της εμφυλίου σύρραξης στη Λιβύη το 2011. Αυτή η πολιτική αντικατοπτρίζει τις στρατηγικές φιλοδοξίες της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο, την επιθυμία της να ασκήσει επιρροή στη Βόρεια Αφρική και τη δέσμευσή της να υποστηρίξει πολιτικούς συμμάχους στην περιοχή. Σημαντικός λόγος για την εμπλοκή της Τουρκίας στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης είναι η ανακάλυψη μεγάλων ποσοτήτων υδρογονανθράκων στην περιοχή της Μεσογείου και ο αποκλεισμός της από την ενεργειακή πολιτική της Ανατολικής Μεσογείου[xvii].

Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Λιβύη είναι πολυδιάστατη, καλύπτοντας στρατιωτικά, οικονομικά, πολιτικά και ενεργειακά συμφέροντα. Έτσι, οι βασικοί στόχοι της τουρκικής πολιτικής στη Λιβύη είναι η υποστήριξη της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) στην Τρίπολη, υπό την ηγεσία του Φαγιέζ αλ-Σαράτζ, σε αντίθεση με τον αντίπαλο Λιβυκό Εθνικό Στρατό (LNA) υπό την ηγεσία του Χαλίφα Χαφτάρ. Αυτό ευθυγραμμίζεται με τη γενικότερη περιφερειακή πολιτική της Τουρκίας για την υποστήριξη πολιτικών φατριών με ισλαμιστικές τάσεις, συχνά συνδεδεμένων με την Αδελφότητα των Μουσουλμάνων. Επιπλέον, η Τουρκία βλέπει τη Λιβύη ως πύλη για να επεκτείνει την επιρροή της στη Βόρεια Αφρική και να αντιμετωπίσει αντιπάλους όπως η Αίγυπτος, τα ΗΑΕ και η Γαλλία, οι οποίοι υποστηρίζουν τον LNA του Χαφτάρ, ενώ εξασφαλίζει τις ενεργειακές της ανάγκες και επιβάλλει τις θαλάσσιες διεκδικήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω συμφωνιών για τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες (ΑΟΖ). Αυτή η πολιτική ακολουθεί τις γραμμές της δόγματος του «Μπλε Πατρίδας», σύμφωνα με την γενική αντίληψη για την επέκταση των θαλάσσιων συνόρων της και την εξασφάλιση των γεωπολιτικών συμφερόντων της Άγκυρας[xviii].

Προκειμένου να επιτύχει αυτούς τους στόχους, η Τουρκία έχει προχωρήσει σε μια σειρά ενεργειών, που περιλαμβάνουν στρατιωτική βοήθεια και υποστήριξη. Τον Νοέμβριο του 2019, η Τουρκία υπέγραψε δύο ιστορικές συμφωνίες με την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) της Λιβύης. Η μία καθόρισε τις ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, ενισχύοντας τις διεκδικήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, και η άλλη ήταν μια Συμφωνία Ασφαλείας που παρείχε το νομικό πλαίσιο για τη στρατιωτική βοήθεια της Τουρκίας προς το GNA[xix]. Αυτές οι συμφωνίες δημιούργησαν τη βάση για την ανάπτυξη δυνάμεων και εξοπλισμού, που περιλαμβάνει την αποστολή στρατιωτικών συμβούλων, drones και προηγμένων όπλων για την υποστήριξη του GNA κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης με τον LNA. Επιπλέον, η Τουρκία διευκόλυνε την ανάπτυξη Σύριων μισθοφόρων για την ενίσχυση των δυνάμεων του GNA στο έδαφος.

Η στρατιωτική υποστήριξη της Τουρκίας ήταν καθοριστική για να βοηθήσει τον GNA να αποκρούσει τις δυνάμεις του Χάφταρ, ιδίως στη Μάχη της Τρίπολης το 2020. Για το θέμα αυτό, η Τουρκία προχώρησε ακόμα και σε άμεση στρατιωτική υποστήριξη του GNA με δικές της δυνάμεις, καθώς ο Πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε τον Φεβρουάριο του 2020 ότι «οι γενναίοι μας στρατιώτες, μαζί με τις μονάδες του Συριακού Εθνικού Στρατού, βρίσκονται πλέον στη Λιβύη»[xx]. Σημειώνεται ότι η συνεργασία είχε ήδη ξεκινήσει από το 2013, όταν η SADAT υπέγραψε συμφωνία με τον GNA[xxi] για την κατασκευή αθλητικής στρατιωτικής εγκατάστασης και δομής συντήρησης οχημάτων. Η SADAT ήταν επίσης ο οργανισμός που ανέλαβε την πρωτοβουλία να διαχειριστεί και να προωθήσει Σύριους μαχητές στη Λιβύη, με τον αριθμό τους να υπολογίζεται από 5.000 έως 17.000[xxii].

Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Λιβύη αποτελεί την κορύφωση της πολιτικής της στην Ανατολική Μεσόγειο και αποσκοπεί στη διεύρυνση της στρατηγικής της επιρροής στην περιοχή[xxiii]. Η συμφωνία σχετικά με τις θαλάσσιες ζώνες του 2019 με τον GNA προσπαθεί να αμφισβητήσει τις αντίστοιχες διεκδικήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο δηλαδή της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αιγύπτου. Αυτή η συμφωνία θεωρητικά επιτρέπει στην Τουρκία να έχει λόγο στην εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της περιοχής. Επιπλέον, τα εκτεταμένα αποθέματα πετρελαίου της Λιβύης αποτελούν ένα ακόμη κίνητρο για την εμπλοκή της Τουρκίας, καθώς η Άγκυρα επιδιώκει ευνοϊκούς όρους για μελλοντική ενεργειακή συνεργασία. Ταυτόχρονα, η Τουρκία χρησιμοποιεί την παρουσία της στη Λιβύη για να εξισορροπήσει την επιρροή χωρών όπως η Αίγυπτος, τα ΗΑΕ και η Γαλλία, που υποστηρίζουν τον Χάφταρ και αντιτίθενται στις περιφερειακές φιλοδοξίες της, , Με αυτόν τον τρόπο βλέπει ότι καθιερώνετε ως σημαντικός παράγοντας στη Λιβύη, ενισχύοντας τη γεωπολιτική της επιρροή στη Βόρεια Αφρική και τη Μεσόγειο.

Η πολιτική της Τουρκίας προς τη Λιβύη αντικατοπτρίζει τις ευρύτερες φιλοδοξίες της να προβάλλει δύναμη και επιρροή στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική[xxiv]. Συνδυάζοντας στρατιωτική παρέμβαση, διπλωματική δέσμευση και οικονομική συνεργασία, η Άγκυρα έχει εξελιχθεί ως κρίσιμος παίκτης στο μέλλον της Λιβύης. Ωστόσο, οι προκλήσεις των γεωπολιτικών αντιπαλοτήτων, η εσωτερική αστάθεια της Λιβύης και η ισορροπία μεταξύ φιλοδοξιών και περιφερειακών πραγματικοτήτων θα διαμορφώσουν την πορεία της πολιτικής της Τουρκίας στη Λιβύη τα επόμενα χρόνια. Επιπλέον, η πολιτική της Άγκυρας στη Λιβύη αντικατοπτρίζει την επιθυμία της να υλοποιήσει το δόγμα της “Γαλάζιας Πατρίδας”, χρησιμοποιώντας την επιρροή της για να εξασφαλίσει τους στόχους της για έλεγχο των πόρων της Ανατολικής Μεσογείου, όπως αποδεικνύεται από το σχετικό μνημόνιο.

Η Σομαλία είναι ένα ακόμα πεδίο δράσης της Τουρκίας και έχει εξελιχθεί σε μια από τις πιο ολοκληρωμένες και πολυδιάστατες σχέσεις της διπλωματίας της Αφρικής. Από τις αρχές της δεκαετίας του 2010, η Τουρκία έχει αναδειχθεί σε έναν από τους πιο επιδραστικούς εταίρους της Σομαλίας, συνδυάζοντας ανθρωπιστική, οικονομική και στρατιωτική στήριξη με μια ευρύτερη στρατηγική περιφερειακής εμπλοκής[xxv]. Αυτή η σχέση αντικατοπτρίζει τις φιλοδοξίες της Τουρκίας να επεκτείνει την επιρροή της στο Κέρας της Αφρικής, ενώ συνεισφέρει στην ανάπτυξη της Σομαλίας. Η Τουρκία έχει επενδύσει σημαντικά στην ανακατασκευή των υποδομών της Σομαλίας, περιλαμβανομένων νοσοκομείων, σχολείων και δρόμων. Οι τουρκικές επιχειρήσεις είναι ενεργές στη Σομαλία, κυρίως στους τομείς της κατασκευής, των μεταφορών και της ενέργειας. Η Σομαλία είναι επίσης μια αναπτυσσόμενη αγορά για τις τουρκικές εξαγωγές, με τους όγκους εμπορίου να αυξάνονται σταθερά.

Η στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας αποτελεί μια άλλη πτυχή της τουρκικής πολιτικής στη Σομαλία, όπου για το ρόλο της στην ανακατασκευή του Σομαλικού Εθνικού Στρατού (SNA), του ναυτικού και των δυνάμεων ασφαλείας, αναμένεται να λάβει ως αντάλλαγμα το 30% της Σομαλικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (EEZ)[xxvi]. Επιπλέον, η Τουρκία έχει δημιουργήσει μια στρατιωτική βάση εκπαίδευσης, την TURKSOM[xxvii], στο Μογκαντίσου από το 2017, την μεγαλύτερη στρατιωτική εγκατάσταση της Τουρκίας στο εξωτερικό. Αυτή η βάση έχει εκπαιδεύσει χιλιάδες Σομαλούς στρατιώτες, με στόχο τη βελτίωση της ασφάλειας της χώρας και τις ικανότητές της για καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Η Τουρκία υποστηρίζει επίσης τον αγώνα της Σομαλίας κατά της εξτρεμιστικής ομάδας Αλ-Σαμπάαμπ, η οποία αποτελεί σημαντική απειλή για την σταθερότητα της χώρας. Οι Σομαλοί στρατιώτες που έχουν εκπαιδευτεί από την Τουρκία έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στις επιχειρήσεις καταπολέμησης της τρομοκρατίας, ενώ η Τουρκία έχει παράσχει στρατιωτικό εξοπλισμό και λογιστική υποστήριξη για την ενίσχυση της αμυντικής υποδομής της Σομαλίας.

Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Σομαλία αποτελεί μέρος της υψηλής στρατηγικής της που βλέπει τη Σομαλία ως πύλη για το Κέρας της Αφρικής, μια περιοχή κρίσιμη για τις ναυτιλιακές εμπορικές διαδρομές και την γεωπολιτική επιρροή. Αυτή η συνεργασία επικυρώθηκε εκ νέου στις 17 Ιουνίου, όταν ο Πρόεδρος της Σομαλίας συναντήθηκε με τον Υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας στο πλαίσιο συναντήσεων που ακολούθησαν δύο σημαντικές συμφωνίες που υπογράφηκαν μεταξύ Τουρκίας και Σομαλίας το 2024, σχετικά με θέματα ναυτιλίας και άμυνας, καθώς και συνεργασίας στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου[xxviii]. Η εμπλοκή της Τουρκίας με τη Σομαλία ενισχύει τον ρόλο της ως βασικού παίκτη στη διπλωματία της Αφρικής, ενώ η πρεσβεία της λειτουργεί ως κόμβος για τις τουρκο-αφρικανικές σχέσεις. Ως εκ τούτου, η διαρκής εμπλοκή της Τουρκίας έχει καταστήσει τη χώρα αυτήν έναν από τους πιο αξιόπιστους συμμάχους της Σομαλίας, προάγοντας μια σχέση που χαρακτηρίζεται από αμοιβαίο σεβασμό και συνεργασία. Μέσω της παρουσίας της στη Σομαλία, η Τουρκία έχει επεκτείνει την επιρροή της στο Κέρας της Αφρικής, αποκτώντας πρόσβαση σε στρατηγικές θαλάσσιες διαδρομές και αντιμετωπίζοντας την παρουσία ανταγωνιστικών δυνάμεων όπως τα ΗΑΕ και η Κίνα. Η πολιτική της Τουρκίας προς τη Σομαλία αποτελεί έναν συνδυασμό ανθρωπιστικής δέσμευσης, στρατηγικού συμφέροντος και πολιτιστικής διπλωματίας. Επενδύοντας στην αποκατάσταση και ανάπτυξη της Σομαλίας, η Τουρκία έχει όχι μόνο εδραιώσει τον ρόλο της ως βασικός εταίρος για τη Μογκαντίσου, αλλά και ενίσχυσε την επιρροή της στο Κέρας της Αφρικής και πέρα από αυτό.

Μια πολιτική που ξεκίνησε με το Σχέδιο Δράσης για την Αφρική το 1998 και εξελίχθηκε με την Τουρκία να γίνει στρατηγικός εταίρος της Αφρικανικής Ένωσης το 2008. Τα αποτελέσματα είναι διπλωματικά εκτός από στρατηγικά, καθώς όταν η Τουρκία υπέβαλε με επιτυχία την υποψηφιότητά της για μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ το 2009, είχε κερδίσει την υποστήριξη πενήντα ενός από τα πενήντα τρία αφρικανικά κράτη. Σήμερα, μέχρι τριάντα αφρικανικά κράτη έχουν υπογράψει συμφωνίες ασφάλειας με την Τουρκία και είναι μέλος της Ομάδας της Αφρικανικής Αναπτυξιακής Τράπεζας από το 2013. Επιπλέον, η Τουρκία προσπαθεί να προωθήσει την αμυντική βιομηχανία της στις αφρικανικές χώρες και να γίνει εταίρος ασφαλείας, κάτι που καταφέρνει με μεγάλη επιτυχία[xxix].

Ωστόσο, η επιρροή της Τουρκίας επεκτείνεται πέρα από τον Καύκασο και τη γραμμή επικοινωνίας Ανατολική Μεσόγειος – Μαύρη Θάλασσα και η Τουρκία επιδιώκει να ασκήσει επιρροή και στα Βαλκάνια και πιο συγκεκριμένα στην Αλβανία. Η στρατιωτική και οικονομική παρουσία της Τουρκίας στην Αλβανία αντανακλά μια στρατηγική εταιρική σχέση που έχει ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια. Αυτή η σχέση αποτελεί μέρος των ευρύτερων προσπαθειών της Τουρκίας να επεκτείνει την επιρροή της στα Βαλκάνια, μια περιοχή με ιστορική, πολιτιστική και γεωπολιτική σημασία για την Άγκυρα. Η Αλβανία, δεδομένου της πλειοψηφίας του μουσουλμανικού πληθυσμού της και των ιστορικών δεσμών με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, είναι ένας βασικός στόχος της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.

Η Τουρκία παίζει καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη και εκσυγχρονισμό του στρατού της Αλβανίας. Η Τουρκία έχει παράσχει ενεργά στρατιωτική βοήθεια στην Αλβανία, περιλαμβανομένων προγραμμάτων εκπαίδευσης, δωρεών εξοπλισμού και ανάπτυξης υποδομών. Τα τουρκικά στρατιωτικά ακαδημαϊκά ιδρύματα έχουν εκπαιδεύσει πλήθος Αλβανών αξιωματικών, ενισχύοντας τη στενή σχέση μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων των δύο χωρών. Επιπλέον, η Τουρκία έχει συμμετάσχει στον εκσυγχρονισμό των στρατιωτικών βάσεων της Αλβανίας, και πιο συγκεκριμένα της Αεροπορικής βάσης Κούκοβ, η οποία μετατρέπεται σε στρατιωτική βάση του ΝΑΤΟ με την υποστήριξη της Τουρκίας. Επιπλέον, η Τουρκία έχει εκμεταλλευτεί πρώην ναυτικές βάσεις της Σοβιετικής Ένωσης στην Αλβανία, οι οποίες της επιτρέπουν να ασκήσει επιρροή στη Μεσόγειο και τη Αδριατική Θάλασσα.

Πέρα από τη στρατιωτική συνεργασία, η επιρροή της Τουρκίας επεκτείνεται στις προσπάθειές της να προωθήσει πρωτοβουλίες ασφαλείας στην περιοχή. Αυτές περιλαμβάνουν συνεργασία στον τομέα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και ανταλλαγή πληροφοριών, ιδίως σε σχέση με εξτρεμιστικές ομάδες. Αυτές οι συνεργασίες ενισχύουν τη στρατηγική θέση της Τουρκίας στην Αλβανία και ενδυναμώνουν τον ρόλο της ως βασικό παίκτη στην ασφάλεια των Βαλκανίων. Οικονομικά, η Τουρκία είναι ένας από τους μεγαλύτερους ξένους επενδυτές στην Αλβανία, με σημαντική συνεισφορά σε τομείς όπως η ενέργεια, οι υποδομές, οι τράπεζες και οι τηλεπικοινωνίες. Οι τουρκικές εταιρείες έχουν επενδύσει σημαντικά στην υποδομή της Αλβανίας, περιλαμβανομένων των κατασκευών δρόμων, αεροδρομίων και εργοστασίων ενέργειας. Η τράπεζα Banka Kombëtare Tregtare (BKT), η οποία ανήκει στην Τουρκία, είναι ένα από τα κορυφαία χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην Αλβανία, ενισχύοντας περαιτέρω την οικονομική παρουσία της Τουρκίας.

Η αυξανόμενη στρατιωτική και οικονομική επιρροή της Τουρκίας στην Αλβανία ευθυγραμμίζεται με τη γενικότερη φιλοδοξία της Τουρκίας να επανεγκαθιδρύσει τη θέση της ως βασικό παίκτη στα Βαλκάνια. Αυτή η παρουσία ενισχύει τη γεωπολιτική επιρροή της Τουρκίας, ενώ παράλληλα παρέχει στην Αλβανία την απαραίτητη οικονομική υποστήριξη και στρατιωτικό εκσυγχρονισμό. Η πολιτική διείσδυσης στην Αλβανία είναι μέρος της γενικότερης στρατηγικής έννοιας της πολιτικής της Τουρκίας για Στρατηγικό βάθος, και ως τέτοια η Αλβανία λειτουργεί ως σημείο εκκίνησης των επιδιώξεων της Άγκυρας στην περιοχή. Ενισχύοντας τους ρόλους της Αλβανίας στα Δυτικά Βαλκάνια, η Άγκυρα έχει βρει έναν τρόπο για να εισέλθει στην ΠΓΔΜ, το Κόσοβο και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη μέσω μιας γενικής πολιτικής που στοχεύει, μέσω στρατιωτικών συνεργασιών, εμπορίου και επενδύσεων, να αναβιώσει τη σύγχρονη νεο-οθωμανική αυτοαντίληψη και ταυτότητα[xxx].

Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι βρίσκεται εκτός του κύριου χώρου της Ανατολικής Μεσογείου – Βόρειας Αφρικής – Ερυθράς Θάλασσας, η Τουρκία έχει πραγματοποιήσει παρόμοιες διεισδύσεις και στο Κατάρ, βασιζόμενη στις ομοιότητες σχετικά με τον σουνιτικό πολιτικό ισλαμισμό και κοινούς αντιπάλους. Η Τουρκία έχει αναπτύξει στρατεύματα στο κρατίδιο του Κόλπου από το 2015. Η στρατιωτική συνεργασία περιλαμβάνει τόσο στρατιωτικές όσο και ναυτικές βάσεις στην περιοχή, ενώ η τουρκική βιομηχανία άμυνας έχει επιτύχει σημαντικές πωλήσεις, όπως η προμήθεια των συριακών στρατιωτικών TB2 ένοπλων drones από το Κατάρ. Επιπλέον, συνεργασία μεταξύ ναυτικών εταιρειών των δύο κρατών έχει πραγματοποιηθεί[xxxi].

Η πολιτική της Τουρκίας σχετικά με τα δορυφορικά κράτη δεν είναι χωρίς προκλήσεις, καθώς οι επικριτές κατηγορούν την Τουρκία ότι προσπαθεί να αναβιώσει τη δεσποτική κυριαρχία της Οθωμανικής Εποχής, με αποτέλεσμα την αντίσταση από εθνικιστικές φατρίες σε ορισμένα κράτη. Η πίεση στην οικονομία της Τουρκίας, περιλαμβανομένων του πληθωρισμού και της αποτίμησης του νομίσματος, έχει εγείρει αμφιβολίες για την ικανότητά της να διατηρήσει τις επεκτατικές εξωτερικές πολιτικές φιλοδοξίες της. Οι ενέργειες της Τουρκίας συχνά την φέρνουν σε σύγκρουση με μεγάλες δυνάμεις όπως η Ρωσία, η ΕΕ και οι ΗΠΑ, περιπλέκοντας τις προσπάθειές της να διατηρήσει μια ισχυρή εξωτερική πολιτική. Η πολιτική της Τουρκίας για τα δορυφορικά κράτη αντικατοπτρίζει τη φιλοδοξία της να επανεγκαθιδρύσει τη θέση της ως περιφερειακή και παγκόσμια δύναμη. Συνδυάζοντας οικονομικά, πολιτιστικά και στρατιωτικά εργαλεία, η Άγκυρα έχει δημιουργήσει αποτελεσματικά σφαίρες επιρροής που ενισχύουν το στρατηγικό βάθος της και αναβαθμίζουν τη θέση της στη διεθνή σκηνή. Ωστόσο, η ισορροπία αυτών των φιλοδοξιών με τις εσωτερικές προκλήσεις και τις διεθνείς ανταγωνισμούς θα παραμείνει κρίσιμο τεστ για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην Τουρκία τα επόμενα χρόνια.

[i] Robinson K. (July 11, 2023) ‘Turkey’s Growing Foreign Policy Ambitions’ Council on Foreign Affairs.

[ii] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

[iii] Sarian Ara Joseph (January 4, 2025), “Proxy vs Surrogate Warfare: Analyzing Turkey’s Strategic Ambitions in Syria’

[iv] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

[v] ‘A Comparative Analysis of Turkish Foreign Policy on the Azerbaijan -Armenia Conflict (1988-2020)’, Insight Turkey, June 25 2023

[vi] Veliyev Cavid (August 20, 2023),’Azerbaijan-Turliye Military Relations in the Shadow of the Negotiations with Armenia;, Moshe Dayan Center.

[vii] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

[viii] A Comparative Analysis of Turkish Foreign Policy on the Azerbaijan -Armenia Conflict (1988-2020)’, Insight Turkey, June 25 2023

[ix] A Comparative Analysis of Turkish Foreign Policy on the Azerbaijan -Armenia Conflict (1988-2020)’, Insight Turkey, June 25 2023

[x] Yuksel Engin ( April 31, 2020) p 139, ‘Turkey’s approach to proxy war in the Middle East and North Africa’, Security and Defence Quarterly

[xi] Yuksel Engin ( April 31, 2020), ‘Turkey’s approach to proxy war in the Middle East and North Africa’, Security and Defence Quarterly.

[xii] Sarlis M. ‘Turkey’s regional policy in the shadow of the Gaza War’, Moshe Dayan Center for Middle Eastern Studies.

[xiii] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security

[xiv] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

[xv] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

[xvi] Yuksel Engin ( April 31, 2020) p 144, ‘Turkey’s approach to proxy war in the Middle East and North Africa’, Security and Defence Quarterly.

[xvii] Yuksel Engin ( April 31, 2020) p 140, ‘Turkey’s approach to proxy war in the Middle East and North Africa’, Security and Defence Quarterly.

[xviii] Susler Bugra (August 2022), ‘Turkey’s involvement in the Libyan Conflict, the Geopolitics of the Eastern Mediterranean and Drone Warfare’, LSE Ideas, Strategic update

[xix] Yuksel Engin ( April 31, 2020) p 145, ‘Turkey’s approach to proxy war in the Middle East and North Africa’, Security and Defence Quarterly.

[xx] Yuksel Engin ( April 31, 2020) p 146, ‘Turkey’s approach to proxy war in the Middle East and North Africa’, Security and Defence Quarterly.

[xxi] Dr Hay Eytan Cohen Yanarocak (January 27, 2021), ‘Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security.

[xxii] Spyer Jonathan (August 5, 2024), ‘Why Turkeys Erdogan Threatened Israel with a Proxy War’, The Jerusalem Post.

[xxiii] Susler Bugra (August 2022), ‘Turkey’s involvement in the Libyan Conflict, the Geopolitics of the Eastern Mediterranean and Drone Warfare’, LSE Ideas, Strategic update

[xxiv] Susler Bugra (August 2022), ‘Turkey’s involvement in the Libyan Conflict, the Geopolitics of the Eastern Mediterranean and Drone Warfare’, LSE Ideas, Strategic update

[xxv] Baez Kiran (June 18, 2024), ‘Turkey singed two major deals with Somalia, Will it be able to implement them?’, Atlantic council.

[xxvi] Baez Kiran (June 18, 2024), ‘Turkey singed two major deals with Somalia, Will it be able to implement them?’, Atlantic council.

[xxvii] Demirtas Tunc (January 3 2025), ‘Turkiye’s strategic role in Somalia’s development and security’, Anadolu Ajanci

[xxviii] Baez Kiran (June 18, 2024), ‘Turkey singed two major deals with Somalia, Will it be able to implement them?’, Atlantic council.

[xxix] Donelli Federico (February 29th 2024), ‘Red Sea politics: Why Turkey is helping Somalia defend its waters’, Defence Web.

[xxx] Lami Blendi (January-April 2017),’ Influence of Turkish Foreign Policy in Albania’, European Journal of Multidisciplinary Studies,

[xxxi] Cohen Hay Eytan (January 27 2021), “Turkish Militias and Proxies’, The Jerusalem Institute for Strategy and security

 

 

 

No Comments Yet

Leave a Reply

Your email address will not be published.